stanowić - Wielki słownik języka polskiego PAN

4.

książk. tworzyć i wprowadzać w życie jakieś prawo

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Prawo i łamanie prawa

regulacje prawne

naród; parlament, sejm stanowi (prawo)
stanowić prawo

Co z tego, że uświadomią im, że wiedzą o Obcych i ich przesłaniu, skoro one nie muszą się liczyć z niczyją opinią, same stanowią prawo.

źródło: NKJP: Elżbieta Hajnicz: Przekraczając światło, 1996

To pan na pewno ma rację, tylko, wie pan, to posłowie stanowią prawo. I kiedy decydujemy o takim czy innym kształcie ustawy, to posłowie ilością podniesionych rąk o tym decydują.

źródło: NKJP: Stenogram z 82. posiedzenia Komisji Śledczej ds. PKN Orlen 24 czerwca 2005 r.

Mając na względzie potrzebę precyzyjnego stanowienia zasad mających wpływ na zakres odpowiedzialności za błąd w sztuce, bardziej właściwa wydaje się droga obrana przez autorów dyrektywy. Choć przecież trudno się zgodzić w pełni z jej daleko sięgającymi obligacjami nałożonymi na pośredników ubezpieczeniowych.

źródło: NKJP: Tomasz Mintoft-Czyż: Jak zlikwidować rozbieżności?, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2004-05-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stanowię	stanowimy
2 os.	stanowisz	stanowicie
3 os.	stanowi	stanowią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stanowiłem +(e)m stanowił	stanowiłam +(e)m stanowiła	stanowiłom +(e)m stanowiło	stanowiliśmy +(e)śmy stanowili	stanowiłyśmy +(e)śmy stanowiły
2 os.	stanowiłeś +(e)ś stanowił	stanowiłaś +(e)ś stanowiła	stanowiłoś +(e)ś stanowiło	stanowiliście +(e)ście stanowili	stanowiłyście +(e)ście stanowiły
3 os.	stanowił	stanowiła	stanowiło	stanowili	stanowiły

bezosobnik: stanowiono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stanowił będę stanowić	będę stanowiła będę stanowić	będę stanowiło będę stanowić	będziemy stanowili będziemy stanowić	będziemy stanowiły będziemy stanowić
2 os.	będziesz stanowił będziesz stanowić	będziesz stanowiła będziesz stanowić	będziesz stanowiło będziesz stanowić	będziecie stanowili będziecie stanowić	będziecie stanowiły będziecie stanowić
3 os.	będzie stanowił będzie stanowić	będzie stanowiła będzie stanowić	będzie stanowiło będzie stanowić	będą stanowili będą stanowić	będą stanowiły będą stanowić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stanówmy
2 os.	stanów	stanówcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stanowiłbym bym stanowił	stanowiłabym bym stanowiła	stanowiłobym bym stanowiło	stanowilibyśmy byśmy stanowili	stanowiłybyśmy byśmy stanowiły
2 os.	stanowiłbyś byś stanowił	stanowiłabyś byś stanowiła	stanowiłobyś byś stanowiło	stanowilibyście byście stanowili	stanowiłybyście byście stanowiły
3 os.	stanowiłby by stanowił	stanowiłaby by stanowiła	stanowiłoby by stanowiło	stanowiliby by stanowili	stanowiłyby by stanowiły

bezosobnik: stanowiono by

bezokolicznik: stanowić

imiesłów przysłówkowy współczesny: stanowiąc

gerundium: stanowienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stanowienie	stanowienia
D.	stanowienia	stanowień
C.	stanowieniu	stanowieniom
B.	stanowienie	stanowienia
N.	stanowieniem	stanowieniami
Ms.	stanowieniu	stanowieniach
W.	stanowienie	stanowienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: stanowiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stanowiący	stanowiący	stanowiący	stanowiące	stanowiąca
D.	stanowiącego	stanowiącego	stanowiącego	stanowiącego	stanowiącej
C.	stanowiącemu	stanowiącemu	stanowiącemu	stanowiącemu	stanowiącej
B.	stanowiącego	stanowiącego	stanowiący	stanowiące	stanowiącą
N.	stanowiącym	stanowiącym	stanowiącym	stanowiącym	stanowiącą
Ms.	stanowiącym	stanowiącym	stanowiącym	stanowiącym	stanowiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stanowiący	stanowiący	stanowiące	stanowiące
D.	stanowiących	stanowiących	stanowiących	stanowiących
C.	stanowiącym	stanowiącym	stanowiącym	stanowiącym
B.	stanowiących	stanowiących	stanowiących	stanowiące
N.	stanowiącymi	stanowiącymi	stanowiącymi	stanowiącymi
Ms.	stanowiących	stanowiących	stanowiących	stanowiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: stanowiony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stanowiony	stanowiony	stanowiony	stanowione	stanowiona
D.	stanowionego	stanowionego	stanowionego	stanowionego	stanowionej
C.	stanowionemu	stanowionemu	stanowionemu	stanowionemu	stanowionej
B.	stanowionego	stanowionego	stanowiony	stanowione	stanowioną
N.	stanowionym	stanowionym	stanowionym	stanowionym	stanowioną
Ms.	stanowionym	stanowionym	stanowionym	stanowionym	stanowionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stanowieni	stanowieni	stanowione	stanowione
D.	stanowionych	stanowionych	stanowionych	stanowionych
C.	stanowionym	stanowionym	stanowionym	stanowionym
B.	stanowionych	stanowionych	stanowionych	stanowione
N.	stanowionymi	stanowionymi	stanowionymi	stanowionymi
Ms.	stanowionych	stanowionych	stanowionych	stanowionych

odpowiednik aspektowy: ustanowić

Składnia

Rz_osobowy

+

stanowić

+

CO

Pochodzenie

Czasownik odrzeczownikowy od psł. *stanъ.
Zob. stan