spychać - Wielki słownik języka polskiego PAN

4.

pozbawiać kogoś lub coś należytego znaczenia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

spychać do jakiejś roli, do jakiegoś poziomu, statusu, do rzędu czegoś
spychać na boczny tor, na bok, na dalszy plan, na koniec, na margines, na obrzeża, na rubieże czegoś
spychać poza krąg czegoś, poza nawias, poza margines
spychać w cień, w zapomnienie
spychać stopniowo, systematycznie

	Według Mencjusza zło jest niezgodne z ludzką naturą, z rozumem; poniża ono człowieka i spycha go do poziomu zwierząt. źródło: KWSJP: Stanisław Jedynak: Bogowie, władcy i zwykli ludzie, 1986
	W dzisiejszych czasach ojcowie spychani są gdzieś na dalszy plan. źródło: KWSJP: Paula: Rekolekcje w średniej szkole, Na oścież, 1999, nr 4 (60)
	Ci, którzy wybierają postawy nonkonformistyczne, tworzą rzeczywistą elitę, ale są osamotnieni w społeczeństwie, spychani na margines, określani mianem dziwaków, „nieudaczników”. źródło: NKJP: Maria Szyszkowska: W poszukiwaniu sensu życia: po co nam filozofia, Twój Styl, 1997
	W ostatnich dekadach sztuka pędzla systematycznie spychana była na obrzeża sztuki. źródło: NKJP: Piotr Sarzyński: Tryumf pędzla, Polityka, 2005, nr 2507
	Trzeba było mówić dalej, spychając temat do roli dygresji. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Dobry powód, by zabijać, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	spycham	spychamy
2 os.	spychasz	spychacie
3 os.	spycha	spychają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spychałem +(e)m spychał	spychałam +(e)m spychała	spychałom +(e)m spychało	spychaliśmy +(e)śmy spychali	spychałyśmy +(e)śmy spychały
2 os.	spychałeś +(e)ś spychał	spychałaś +(e)ś spychała	spychałoś +(e)ś spychało	spychaliście +(e)ście spychali	spychałyście +(e)ście spychały
3 os.	spychał	spychała	spychało	spychali	spychały

bezosobnik: spychano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę spychał będę spychać	będę spychała będę spychać	będę spychało będę spychać	będziemy spychali będziemy spychać	będziemy spychały będziemy spychać
2 os.	będziesz spychał będziesz spychać	będziesz spychała będziesz spychać	będziesz spychało będziesz spychać	będziecie spychali będziecie spychać	będziecie spychały będziecie spychać
3 os.	będzie spychał będzie spychać	będzie spychała będzie spychać	będzie spychało będzie spychać	będą spychali będą spychać	będą spychały będą spychać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		spychajmy
2 os.	spychaj	spychajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spychałbym bym spychał	spychałabym bym spychała	spychałobym bym spychało	spychalibyśmy byśmy spychali	spychałybyśmy byśmy spychały
2 os.	spychałbyś byś spychał	spychałabyś byś spychała	spychałobyś byś spychało	spychalibyście byście spychali	spychałybyście byście spychały
3 os.	spychałby by spychał	spychałaby by spychała	spychałoby by spychało	spychaliby by spychali	spychałyby by spychały

bezosobnik: spychano by

bezokolicznik: spychać

imiesłów przysłówkowy współczesny: spychając

gerundium: spychanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	spychanie	spychania
D.	spychania	spychań
C.	spychaniu	spychaniom
B.	spychanie	spychania
N.	spychaniem	spychaniami
Ms.	spychaniu	spychaniach
W.	spychanie	spychania

imiesłów przymiotnikowy czynny: spychający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	spychający	spychający	spychający	spychające	spychająca
D.	spychającego	spychającego	spychającego	spychającego	spychającej
C.	spychającemu	spychającemu	spychającemu	spychającemu	spychającej
B.	spychającego	spychającego	spychający	spychające	spychającą
N.	spychającym	spychającym	spychającym	spychającym	spychającą
Ms.	spychającym	spychającym	spychającym	spychającym	spychającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	spychający	spychający	spychające	spychające
D.	spychających	spychających	spychających	spychających
C.	spychającym	spychającym	spychającym	spychającym
B.	spychających	spychających	spychających	spychające
N.	spychającymi	spychającymi	spychającymi	spychającymi
Ms.	spychających	spychających	spychających	spychających

imiesłów przymiotnikowy bierny: spychany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	spychany	spychany	spychany	spychane	spychana
D.	spychanego	spychanego	spychanego	spychanego	spychanej
C.	spychanemu	spychanemu	spychanemu	spychanemu	spychanej
B.	spychanego	spychanego	spychany	spychane	spychaną
N.	spychanym	spychanym	spychanym	spychanym	spychaną
Ms.	spychanym	spychanym	spychanym	spychanym	spychanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	spychani	spychani	spychane	spychane
D.	spychanych	spychanych	spychanych	spychanych
C.	spychanym	spychanym	spychanym	spychanym
B.	spychanych	spychanych	spychanych	spychane
N.	spychanymi	spychanymi	spychanymi	spychanymi
Ms.	spychanych	spychanych	spychanych	spychanych

odpowiednik aspektowy: zepchnąć

Składnia

+

spychać

+

KOGO/CO + GDZIE

Pochodzenie

Czasownik przedrostkowy od psł. *pichati 'pchać, popychać, posuwać'; w języku polskim oczekiwalibyśmy formy *-pichać, jednak od najdawniejszych czasów są poświadczone postaci -pychać z niejasnym -y-, być może analogicznym do dychać (Bor); zob. pchać