pracować - Wielki słownik języka polskiego PAN

4.

czynić wysiłki dla osiągnięcia określonego celu

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Praca

pracować na autorytet, na sukces, na uznanie; na dobrobyt, na luksus; na dom, na mieszkanie, na samochód

Wspólnie ciężko pracowaliśmy na sukces naszego ugrupowania. Teraz najważniejsze, byśmy nie zawiedli mieszkańców, którzy nam zaufali.

źródło: NKJP: (ANA): Nie załamują rąk, Dziennik Polski, 2005-09-27

Ciężko pracowałem na mieszkanie i nie była to praca pozorowana. Na samochód oszczędzaliśmy z żoną przez pięć lat.

źródło: NKJP: Edward Krzemień: Telefoniczna opinia publiczna, Gazeta Wyborcza, 1994-01-06

Wszystkie ciała opiniotwórcze i odpowiedzialne za politykę naszego państwa powinny pracować na autorytet Trybunału Konstytucyjnego, ten zaś powinien być instytucją o istotnej przydatności w działaniach prawotwórczych oraz w rozładowywaniu konfliktów.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 15.02.1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pracuję	pracujemy
2 os.	pracujesz	pracujecie
3 os.	pracuje	pracują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pracowałem +(e)m pracował	pracowałam +(e)m pracowała	pracowałom +(e)m pracowało	pracowaliśmy +(e)śmy pracowali	pracowałyśmy +(e)śmy pracowały
2 os.	pracowałeś +(e)ś pracował	pracowałaś +(e)ś pracowała	pracowałoś +(e)ś pracowało	pracowaliście +(e)ście pracowali	pracowałyście +(e)ście pracowały
3 os.	pracował	pracowała	pracowało	pracowali	pracowały

bezosobnik: pracowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pracował będę pracować	będę pracowała będę pracować	będę pracowało będę pracować	będziemy pracowali będziemy pracować	będziemy pracowały będziemy pracować
2 os.	będziesz pracował będziesz pracować	będziesz pracowała będziesz pracować	będziesz pracowało będziesz pracować	będziecie pracowali będziecie pracować	będziecie pracowały będziecie pracować
3 os.	będzie pracował będzie pracować	będzie pracowała będzie pracować	będzie pracowało będzie pracować	będą pracowali będą pracować	będą pracowały będą pracować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pracujmy
2 os.	pracuj	pracujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pracowałbym bym pracował	pracowałabym bym pracowała	pracowałobym bym pracowało	pracowalibyśmy byśmy pracowali	pracowałybyśmy byśmy pracowały
2 os.	pracowałbyś byś pracował	pracowałabyś byś pracowała	pracowałobyś byś pracowało	pracowalibyście byście pracowali	pracowałybyście byście pracowały
3 os.	pracowałby by pracował	pracowałaby by pracowała	pracowałoby by pracowało	pracowaliby by pracowali	pracowałyby by pracowały

bezosobnik: pracowano by

bezokolicznik: pracować

imiesłów przysłówkowy współczesny: pracując

gerundium: pracowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pracowanie	pracowania
D.	pracowania	pracowań
C.	pracowaniu	pracowaniom
B.	pracowanie	pracowania
N.	pracowaniem	pracowaniami
Ms.	pracowaniu	pracowaniach
W.	pracowanie	pracowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: pracujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pracujący	pracujący	pracujący	pracujące	pracująca
D.	pracującego	pracującego	pracującego	pracującego	pracującej
C.	pracującemu	pracującemu	pracującemu	pracującemu	pracującej
B.	pracującego	pracującego	pracujący	pracujące	pracującą
N.	pracującym	pracującym	pracującym	pracującym	pracującą
Ms.	pracującym	pracującym	pracującym	pracującym	pracującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pracujący	pracujący	pracujące	pracujące
D.	pracujących	pracujących	pracujących	pracujących
C.	pracującym	pracującym	pracującym	pracującym
B.	pracujących	pracujących	pracujących	pracujące
N.	pracującymi	pracującymi	pracującymi	pracującymi
Ms.	pracujących	pracujących	pracujących	pracujących

odpowiednik aspektowy: zapracować

Składnia

+

pracować

+

na CO

Pochodzenie

Czasownik odrzeczownikowy od praca ; zob. praca