patrzyć - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

7.

pot. starać się o coś

Warianty

patrzeć

Wymowa

[patszyć] lub pot. [paczszyć]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

patrzeć korzyści

Cytaty

Chłopa miałam dobrego. Nie patrzył wódki. Umarł w 1983 roku, jak miał 90 lat - mówi.

źródło: WSJP: Beata Zalot: A trzewiczki były czarne, Tygodnik Podhalański, 1999, nr 25

Skutki opieszałości mogą okazać się nieobliczalne. [...] Tam w Spółdzielni to tylko patrzą, żeby im na czas zapłacić - dodaje rozgoryczony lokator.

źródło: NKJP: Pękające osiedle, Tygodnik Podhalański, 1997, nr 8

Teraz to, że tak się wyrażę, Polak Polakowi wilkiem. Jedna niby krew w nich płynie... Pod jedną flagą hymn śpiewają, a tylko patrzą, jak tu sąsiada unieszczęśliwić i oszukać.

źródło: NKJP: Barbara Kosmowska: Prowincja, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	patrzę	patrzymy
2 os.	patrzysz	patrzycie
3 os.	patrzy	patrzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	patrzyłem +(e)m patrzył	patrzyłam +(e)m patrzyła	patrzyłom +(e)m patrzyło	patrzyliśmy +(e)śmy patrzyli	patrzyłyśmy +(e)śmy patrzyły
2 os.	patrzyłeś +(e)ś patrzył	patrzyłaś +(e)ś patrzyła	patrzyłoś +(e)ś patrzyło	patrzyliście +(e)ście patrzyli	patrzyłyście +(e)ście patrzyły
3 os.	patrzył	patrzyła	patrzyło	patrzyli	patrzyły

bezosobnik: patrzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę patrzył będę patrzyć	będę patrzyła będę patrzyć	będę patrzyło będę patrzyć	będziemy patrzyli będziemy patrzyć	będziemy patrzyły będziemy patrzyć
2 os.	będziesz patrzył będziesz patrzyć	będziesz patrzyła będziesz patrzyć	będziesz patrzyło będziesz patrzyć	będziecie patrzyli będziecie patrzyć	będziecie patrzyły będziecie patrzyć
3 os.	będzie patrzył będzie patrzyć	będzie patrzyła będzie patrzyć	będzie patrzyło będzie patrzyć	będą patrzyli będą patrzyć	będą patrzyły będą patrzyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		patrzmy
2 os.	patrz	patrzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	patrzyłbym bym patrzył	patrzyłabym bym patrzyła	patrzyłobym bym patrzyło	patrzylibyśmy byśmy patrzyli	patrzyłybyśmy byśmy patrzyły
2 os.	patrzyłbyś byś patrzył	patrzyłabyś byś patrzyła	patrzyłobyś byś patrzyło	patrzylibyście byście patrzyli	patrzyłybyście byście patrzyły
3 os.	patrzyłby by patrzył	patrzyłaby by patrzyła	patrzyłoby by patrzyło	patrzyliby by patrzyli	patrzyłyby by patrzyły

bezosobnik: patrzono by

bezokolicznik: patrzyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: patrząc

gerundium: patrzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	patrzenie	patrzenia
D.	patrzenia	patrzeń
C.	patrzeniu	patrzeniom
B.	patrzenie	patrzenia
N.	patrzeniem	patrzeniami
Ms.	patrzeniu	patrzeniach
W.	patrzenie	patrzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: patrzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	patrzący	patrzący	patrzący	patrzące	patrząca
D.	patrzącego	patrzącego	patrzącego	patrzącego	patrzącej
C.	patrzącemu	patrzącemu	patrzącemu	patrzącemu	patrzącej
B.	patrzącego	patrzącego	patrzący	patrzące	patrzącą
N.	patrzącym	patrzącym	patrzącym	patrzącym	patrzącą
Ms.	patrzącym	patrzącym	patrzącym	patrzącym	patrzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	patrzący	patrzący	patrzące	patrzące
D.	patrzących	patrzących	patrzących	patrzących
C.	patrzącym	patrzącym	patrzącym	patrzącym
B.	patrzących	patrzących	patrzących	patrzące
N.	patrzącymi	patrzącymi	patrzącymi	patrzącymi
Ms.	patrzących	patrzących	patrzących	patrzących

Inne uwagi

Wariantywne formy czasu przeszłego: patrzył , patrzyła itp., pochodzące od patrzyć , używane są częściej od form patrzał , patrzała itp., pochodzących od patrzeć

Składnia

Rz_osobowy	+	patrzyć	+	CZEGO
Rz_osobowy	+	patrzyć	+	żeby ZDANIE

Pochodzenie

Zob. patrzeć