witać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

spotykając kogoś, wypowiadać zwyczajowe formuły lub wykonywać stosowne gesty

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Relacje międzyludzkie

określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Zasady współżycia społecznego

zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

antonimy:

żegnać

Połączenia

gospodarz wita; fani, kibice, mieszkańcy, tłumy, żołnierze; psy witają
witać gości, papieża, poddanych, premiera, prezydenta, przybyłych, wchodzących, żołnierzy
witać chlebem i solą, chorągiewkami, kwiatami, oklaskami, radosnymi okrzykami, serdecznymi słowami, skinieniem głowy, ukłonami, uściskiem dłoni, uśmiechem
witać kogoś na dworcu, na lotnisku, na peronie; na przyjęciu, na uroczystości
witać przed drzwiami
witać przy wejściu
witać z honorami, z nadzieją, z okrzykiem radości, z uśmiechem, ze łzami w oczach, ze wzruszeniem
witać ciepło, czule, entuzjastycznie, radośnie, serdecznie, spontanicznie, wesoło, życzliwie
witać kogoś jak bohatera, jak zbawcę

Cytaty

	Tol, pan domu, witał zawsze gości z wylewną serdecznością, cieszył się głośno. źródło: KWSJP: Dorota Mycielska: Z Kresów do Wielkopolski, Wańkowicze w Jerce, 2002
	Kiedy marszałek powracał w 1926 roku z Sulejówka, witały go wierne szwadrony szwoleżerów ppłk. Jana Głogowskiego. źródło: KWSJP: Stanisław Ledóchowski, Relaks i Kolekcjoner Polski, 1988, nr 11
	Tygrysy zawsze zauważały nas nawet z dużej odległości. Radośnie biegły na spotkanie i witały nas znajomym prychaniem. źródło: KWSJP: Hanna Jurczak-Gucwińska: Zwierzęta w moim domu, 1975
	Achilles Ratti, późniejszy papież Pius XI [...], przybył do Polski w oficjalnej misji 25 kwietnia 1918 roku. Witało go na dworcu w Warszawie trzech członków Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego. źródło: KWSJP: Zdzisław Morawski: Watykan bez tajemnic, 1997
	- Czołem, uczniowie! - wita nas kapitan, stojąc przed nami na baczność i salutując. źródło: KWSJP: Karol Olgierd Borchardt: Znaczy kapitan, 1960

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	witam	witamy
2 os.	witasz	witacie
3 os.	wita	witają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	witałem +(e)m witał	witałam +(e)m witała	witałom +(e)m witało	witaliśmy +(e)śmy witali	witałyśmy +(e)śmy witały
2 os.	witałeś +(e)ś witał	witałaś +(e)ś witała	witałoś +(e)ś witało	witaliście +(e)ście witali	witałyście +(e)ście witały
3 os.	witał	witała	witało	witali	witały

bezosobnik: witano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę witał będę witać	będę witała będę witać	będę witało będę witać	będziemy witali będziemy witać	będziemy witały będziemy witać
2 os.	będziesz witał będziesz witać	będziesz witała będziesz witać	będziesz witało będziesz witać	będziecie witali będziecie witać	będziecie witały będziecie witać
3 os.	będzie witał będzie witać	będzie witała będzie witać	będzie witało będzie witać	będą witali będą witać	będą witały będą witać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		witajmy
2 os.	witaj	witajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	witałbym bym witał	witałabym bym witała	witałobym bym witało	witalibyśmy byśmy witali	witałybyśmy byśmy witały
2 os.	witałbyś byś witał	witałabyś byś witała	witałobyś byś witało	witalibyście byście witali	witałybyście byście witały
3 os.	witałby by witał	witałaby by witała	witałoby by witało	witaliby by witali	witałyby by witały

bezosobnik: witano by

bezokolicznik: witać

imiesłów przysłówkowy współczesny: witając

gerundium: witanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	witanie	witania
D.	witania	witań
C.	witaniu	witaniom
B.	witanie	witania
N.	witaniem	witaniami
Ms.	witaniu	witaniach
W.	witanie	witania

imiesłów przymiotnikowy czynny: witający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	witający	witający	witający	witające	witająca
D.	witającego	witającego	witającego	witającego	witającej
C.	witającemu	witającemu	witającemu	witającemu	witającej
B.	witającego	witającego	witający	witające	witającą
N.	witającym	witającym	witającym	witającym	witającą
Ms.	witającym	witającym	witającym	witającym	witającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	witający	witający	witające	witające
D.	witających	witających	witających	witających
C.	witającym	witającym	witającym	witającym
B.	witających	witających	witających	witające
N.	witającymi	witającymi	witającymi	witającymi
Ms.	witających	witających	witających	witających

imiesłów przymiotnikowy bierny: witany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	witany	witany	witany	witane	witana
D.	witanego	witanego	witanego	witanego	witanej
C.	witanemu	witanemu	witanemu	witanemu	witanej
B.	witanego	witanego	witany	witane	witaną
N.	witanym	witanym	witanym	witanym	witaną
Ms.	witanym	witanym	witanym	witanym	witanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	witani	witani	witane	witane
D.	witanych	witanych	witanych	witanych
C.	witanym	witanym	witanym	witanym
B.	witanych	witanych	witanych	witane
N.	witanymi	witanymi	witanymi	witanymi
Ms.	witanych	witanych	witanych	witanych

odpowiedniki aspektowe: powitać , przywitać

Składnia

Rz_żywotny	+	witać	+	KOGO + (CZYM)
Rz_osobowy	+	witać	+	MOWA WPROST

Pochodzenie

psł. *vitati, *vitajǫ 'przybywać dokądś' > 'znajdować schronienie, przebywać, gościć' > 'podejmować gościnnie, wyrażając radość, okazując szacunek, witać'