-
2.
książk. martwić się, że może stać się coś złego -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Stany psychiczne człowieka
emocje i uczucia -
synonimy: bać się
obawiać się
strachać się
hiperonimy: martwić się
-
- lękać się bez powodu
- lękać się o bezpieczeństwo, o dzieci, o jutro, o los rodziny, o pracę, o przyszłość, o siebie, o swoją pozycję, o swój los, o swój byt, o zdrowie, o życie
- lękać się niepotrzebnie, śmiertelnie
-
Myślę, że ostrożność w reformowaniu cieszy się aprobatą wśród tych wyborców, którzy lękają się o własną przyszłość.
źródło: NKJP: Karol Modzelewski, Gazeta Wyborcza, 1995-12-16
Lękając się o ewentualność starcia rosyjsko-austriackiego, wskazywał na jego niebezpieczeństwa dla Słowiańszczyzny.
źródło: NKJP: Piotr Biliński: Feliks Koneczny (1862-1949). Życie i działalność, 2001
Pani Marto, trzeba zwiększyć ostrożność. Lękam się o panią i o dziecko.
źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996
Alina tak bardzo lękała się o Jerzego, że stan ciągłego zagrożenia od tej strony uodpornił ją zupełnie wobec jakichkolwiek obaw co do swego losu.
źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1957
Do Krakowa docierały smutne wieści z polskiego obozu, w tym także wiadomość o śmierci hetmana Jana Karola Chodkiewicza. Lękano się o losy wojny.
źródło: NKJP: Michał Rożek: Symbolika i magia Krakowa, 2000
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. lękam się
lękamy się
2 os. lękasz się
lękacie się
3 os. lęka się
lękają się
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. lękałem się
+(e)m się lękał
lękałam się
+(e)m się lękała
lękałom się
+(e)m się lękało
lękaliśmy się
+(e)śmy się lękali
lękałyśmy się
+(e)śmy się lękały
2 os. lękałeś się
+(e)ś się lękał
lękałaś się
+(e)ś się lękała
lękałoś się
+(e)ś się lękało
lękaliście się
+(e)ście się lękali
lękałyście się
+(e)ście się lękały
3 os. lękał się
lękała się
lękało się
lękali się
lękały się
bezosobnik: lękano się
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę się lękał
będę się lękać
będę się lękała
będę się lękać
będę się lękało
będę się lękać
będziemy się lękali
będziemy się lękać
będziemy się lękały
będziemy się lękać
2 os. będziesz się lękał
będziesz się lękać
będziesz się lękała
będziesz się lękać
będziesz się lękało
będziesz się lękać
będziecie się lękali
będziecie się lękać
będziecie się lękały
będziecie się lękać
3 os. będzie się lękał
będzie się lękać
będzie się lękała
będzie się lękać
będzie się lękało
będzie się lękać
będą się lękali
będą się lękać
będą się lękały
będą się lękać
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. lękajmy się
2 os. lękaj się
lękajcie się
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. lękałbym się
bym się lękał
lękałabym się
bym się lękała
lękałobym się
bym się lękało
lękalibyśmy się
byśmy się lękali
lękałybyśmy się
byśmy się lękały
2 os. lękałbyś się
byś się lękał
lękałabyś się
byś się lękała
lękałobyś się
byś się lękało
lękalibyście się
byście się lękali
lękałybyście się
byście się lękały
3 os. lękałby się
by się lękał
lękałaby się
by się lękała
lękałoby się
by się lękało
lękaliby się
by się lękali
lękałyby się
by się lękały
bezosobnik: lękano by się
bezokolicznik: lękać się
imiesłów przysłówkowy współczesny: lękając się
gerundium: lękanie się
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. lękanie się
lękania się
D. lękania się
lękań się
C. lękaniu się
lękaniom się
B. lękanie się
lękania się
N. lękaniem się
lękaniami się
Ms. lękaniu się
lękaniach się
W. lękanie się
lękania się
imiesłów przymiotnikowy czynny: lękający się
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. lękający się
lękający się
lękający się
lękające się
lękająca się
D. lękającego się
lękającego się
lękającego się
lękającego się
lękającej się
C. lękającemu się
lękającemu się
lękającemu się
lękającemu się
lękającej się
B. lękającego się
lękającego się
lękający się
lękające się
lękającą się
N. lękającym się
lękającym się
lękającym się
lękającym się
lękającą się
Ms. lękającym się
lękającym się
lękającym się
lękającym się
lękającej się
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. lękający się
lękający się
lękające się
lękające się
D. lękających się
lękających się
lękających się
lękających się
C. lękającym się
lękającym się
lękającym się
lękającym się
B. lękających się
lękających się
lękających się
lękające się
N. lękającymi się
lękającymi się
lękającymi się
lękającymi się
Ms. lękających się
lękających się
lękających się
lękających się
-
Rzosobowy + lękać się + o KOGO/CO -
psł. *lękati 'wyginać się, zginać się'
Rozwój znaczeniowy od formy prasłowiańskiej przebiegał od 'wyginać się, zginać się' poprzez 'wyginać się ze strachu, przerażenia' do 'bać się, odczuwać strach' (Bor)