wyprzedzać - Wielki słownik języka polskiego PAN

4.

okazywać się w jakiejś dziedzinie bliższym dokonaniom następców niż twórczości, działaniom lub zachowaniom współczesnego pokolenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność artystyczna człowieka

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność intelektualna człowieka

określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną

Połączenia

wyprzedzać epokę, swoje czasy

Cytaty

Formułując ideę wiecznego pokoju, Kant wyprzedzał na tyle swoich współczesnych, że dopiero w naszych czasach może być w pełni rozumiany.

źródło: NKJP: Maria Szyszkowska: W poszukiwaniu sensu życia: po co nam filozofia, 1997

Taki jest jednak los twórców awangardowych, wyprzedzających swą epokę.

źródło: NKJP: Zdzisław Pietrasik: Ostatni kadr, Polityka, 2007-08-11

[...] drudzy nie mogli znaleźć słów, by wyrazić zachwyt wywołany odważną i wyprzedzającą swój czas płytą.

źródło: NKJP: Michał Raińczuk: Rap i trąbki, Słowo Polskie, 2005-03-03

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wyprzedzam	wyprzedzamy
2 os.	wyprzedzasz	wyprzedzacie
3 os.	wyprzedza	wyprzedzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprzedzałem +(e)m wyprzedzał	wyprzedzałam +(e)m wyprzedzała	wyprzedzałom +(e)m wyprzedzało	wyprzedzaliśmy +(e)śmy wyprzedzali	wyprzedzałyśmy +(e)śmy wyprzedzały
2 os.	wyprzedzałeś +(e)ś wyprzedzał	wyprzedzałaś +(e)ś wyprzedzała	wyprzedzałoś +(e)ś wyprzedzało	wyprzedzaliście +(e)ście wyprzedzali	wyprzedzałyście +(e)ście wyprzedzały
3 os.	wyprzedzał	wyprzedzała	wyprzedzało	wyprzedzali	wyprzedzały

bezosobnik: wyprzedzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wyprzedzał będę wyprzedzać	będę wyprzedzała będę wyprzedzać	będę wyprzedzało będę wyprzedzać	będziemy wyprzedzali będziemy wyprzedzać	będziemy wyprzedzały będziemy wyprzedzać
2 os.	będziesz wyprzedzał będziesz wyprzedzać	będziesz wyprzedzała będziesz wyprzedzać	będziesz wyprzedzało będziesz wyprzedzać	będziecie wyprzedzali będziecie wyprzedzać	będziecie wyprzedzały będziecie wyprzedzać
3 os.	będzie wyprzedzał będzie wyprzedzać	będzie wyprzedzała będzie wyprzedzać	będzie wyprzedzało będzie wyprzedzać	będą wyprzedzali będą wyprzedzać	będą wyprzedzały będą wyprzedzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyprzedzajmy
2 os.	wyprzedzaj	wyprzedzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyprzedzałbym bym wyprzedzał	wyprzedzałabym bym wyprzedzała	wyprzedzałobym bym wyprzedzało	wyprzedzalibyśmy byśmy wyprzedzali	wyprzedzałybyśmy byśmy wyprzedzały
2 os.	wyprzedzałbyś byś wyprzedzał	wyprzedzałabyś byś wyprzedzała	wyprzedzałobyś byś wyprzedzało	wyprzedzalibyście byście wyprzedzali	wyprzedzałybyście byście wyprzedzały
3 os.	wyprzedzałby by wyprzedzał	wyprzedzałaby by wyprzedzała	wyprzedzałoby by wyprzedzało	wyprzedzaliby by wyprzedzali	wyprzedzałyby by wyprzedzały

bezosobnik: wyprzedzano by

bezokolicznik: wyprzedzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wyprzedzając

gerundium: wyprzedzanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wyprzedzanie	wyprzedzania
D.	wyprzedzania	wyprzedzań
C.	wyprzedzaniu	wyprzedzaniom
B.	wyprzedzanie	wyprzedzania
N.	wyprzedzaniem	wyprzedzaniami
Ms.	wyprzedzaniu	wyprzedzaniach
W.	wyprzedzanie	wyprzedzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wyprzedzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyprzedzający	wyprzedzający	wyprzedzający	wyprzedzające	wyprzedzająca
D.	wyprzedzającego	wyprzedzającego	wyprzedzającego	wyprzedzającego	wyprzedzającej
C.	wyprzedzającemu	wyprzedzającemu	wyprzedzającemu	wyprzedzającemu	wyprzedzającej
B.	wyprzedzającego	wyprzedzającego	wyprzedzający	wyprzedzające	wyprzedzającą
N.	wyprzedzającym	wyprzedzającym	wyprzedzającym	wyprzedzającym	wyprzedzającą
Ms.	wyprzedzającym	wyprzedzającym	wyprzedzającym	wyprzedzającym	wyprzedzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyprzedzający	wyprzedzający	wyprzedzające	wyprzedzające
D.	wyprzedzających	wyprzedzających	wyprzedzających	wyprzedzających
C.	wyprzedzającym	wyprzedzającym	wyprzedzającym	wyprzedzającym
B.	wyprzedzających	wyprzedzających	wyprzedzających	wyprzedzające
N.	wyprzedzającymi	wyprzedzającymi	wyprzedzającymi	wyprzedzającymi
Ms.	wyprzedzających	wyprzedzających	wyprzedzających	wyprzedzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyprzedzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wyprzedzany	wyprzedzany	wyprzedzany	wyprzedzane	wyprzedzana
D.	wyprzedzanego	wyprzedzanego	wyprzedzanego	wyprzedzanego	wyprzedzanej
C.	wyprzedzanemu	wyprzedzanemu	wyprzedzanemu	wyprzedzanemu	wyprzedzanej
B.	wyprzedzanego	wyprzedzanego	wyprzedzany	wyprzedzane	wyprzedzaną
N.	wyprzedzanym	wyprzedzanym	wyprzedzanym	wyprzedzanym	wyprzedzaną
Ms.	wyprzedzanym	wyprzedzanym	wyprzedzanym	wyprzedzanym	wyprzedzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wyprzedzani	wyprzedzani	wyprzedzane	wyprzedzane
D.	wyprzedzanych	wyprzedzanych	wyprzedzanych	wyprzedzanych
C.	wyprzedzanym	wyprzedzanym	wyprzedzanym	wyprzedzanym
B.	wyprzedzanych	wyprzedzanych	wyprzedzanych	wyprzedzane
N.	wyprzedzanymi	wyprzedzanymi	wyprzedzanymi	wyprzedzanymi
Ms.	wyprzedzanych	wyprzedzanych	wyprzedzanych	wyprzedzanych

odpowiednik aspektowy: wyprzedzić

Składnia

+

wyprzedzać

+

KOGO/CO

Pochodzenie

Zob. przód