dbać

  • zajmować się czymś lub kimś troskliwie i poświęcać temu wiele starań
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Ocena i wartościowanie

    wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia


    CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Relacje międzyludzkie

    określenia relacji międzyludzkich

    • dbać o bezpieczeństwo, o cerę, o czystość, o dietę, o dobre imię, o czyjeś dobro, o estetykę, o figurę, o finanse, o higienę, o honor, o interesy, o linię, o porządek, o poziom czegoś, o reputację, o spokój, o sprawność, o standardy, o sylwetkę, o swoje, o środowisko, o ubiór, o urodę, o wizerunek, o wygląd, o zdrowie; o dzieci, o klientów, o obywateli, o pacjentów, o pracowników, o rodzinę, o siebie
    • dbać jak o zeszłoroczny śnieg
  • Dbali o przyjaźń i wspólnotę interesów z przedstawicielami amerykańskich elit politycznych.

    źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2000

    - Dziewczęta dbają o linię. Panie gospodarzu, baranina tylko dla nas dwóch.

    źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992

    Skończył kurs wspinaczkowy, ćwiczył na siłowni, dbał o kondycję - żadnych autobusów, wszędzie chodził pieszo.

    źródło: NKJP: Małgorzata Kozerawska; Maciej Pałahicki: Tamtych dwóch widziano 4 lutego w Dolinie Chochołowskiej, Gazeta Wyborcza, 1995-02-25

    Przyglądała się siostrze uważnie i temu, jak troskliwie dba o chłopca.

    źródło: NKJP: Wojciech Tochman: Schodów się nie pali, Gazeta Wyborcza, 1998-10-02

    Pestce, która rzadko kiedy odczuwała brak pieniędzy na drobne wydatki, bo rodzice dbali, żeby miała wszystko, co trzeba, postępowanie Uli wydało się zaskakujące i dziwne.

    źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1990

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. dbam
    dbamy
    2 os. dbasz
    dbacie
    3 os. dba
    dbają

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. dbałem
    +(e)m dbał
    dbałam
    +(e)m dbała
    dbałom
    +(e)m dbało
    dbaliśmy
    +(e)śmy dbali
    dbałyśmy
    +(e)śmy dbały
    2 os. dbałeś
    +(e)ś dbał
    dbałaś
    +(e)ś dbała
    dbałoś
    +(e)ś dbało
    dbaliście
    +(e)ście dbali
    dbałyście
    +(e)ście dbały
    3 os. dbał
    dbała
    dbało
    dbali
    dbały

    bezosobnik: dbano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę dbał
    będę dbać
    będę dbała
    będę dbać
    będę dbało
    będę dbać
    będziemy dbali
    będziemy dbać
    będziemy dbały
    będziemy dbać
    2 os. będziesz dbał
    będziesz dbać
    będziesz dbała
    będziesz dbać
    będziesz dbało
    będziesz dbać
    będziecie dbali
    będziecie dbać
    będziecie dbały
    będziecie dbać
    3 os. będzie dbał
    będzie dbać
    będzie dbała
    będzie dbać
    będzie dbało
    będzie dbać
    będą dbali
    będą dbać
    będą dbały
    będą dbać

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. dbajmy
    2 os. dbaj
    dbajcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. dbałbym
    bym dbał
    dbałabym
    bym dbała
    dbałobym
    bym dbało
    dbalibyśmy
    byśmy dbali
    dbałybyśmy
    byśmy dbały
    2 os. dbałbyś
    byś dbał
    dbałabyś
    byś dbała
    dbałobyś
    byś dbało
    dbalibyście
    byście dbali
    dbałybyście
    byście dbały
    3 os. dbałby
    by dbał
    dbałaby
    by dbała
    dbałoby
    by dbało
    dbaliby
    by dbali
    dbałyby
    by dbały

    bezosobnik: dbano by

    bezokolicznik: dbać

    imiesłów przysłówkowy współczesny: dbając

    gerundium: dbanie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: dbający

    odpowiednik aspektowy: zadbać

  • Rzosobowy + dbać +
    o KOGO/CO
    Rzosobowy + dbać +
    żeby ZDANIE
  • płn. psł. *dъbati 'czyhać; czuwać, uważać; troszczyć się'

CHRONOLOGIZACJA:
1 połowa XV w., SStp
Data ostatniej modyfikacji: 15.12.2023