-
1.
mówić lub czytać coś głośno, oddzielając słowa lub grupy słów, aby ktoś inny mógł je zapisać lub fragmentami kolejno powtórzyć -
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Język
mówienie -
- dyktować list, słowa czegoś, tekst czegoś
- dyktować maszynistce, sekretarzowi
- dyktować głośno, wyraźnie
-
Z początku Helusia dyktowała listy, potem pisała je własnoręcznie.
źródło: NKJP: Hanna Krall: Ta z Hamburga, Gazeta Wyborcza, 1992-01-25
Zachęcił mnie dodatkowo poeta Wirpsza następującym tekstem: Siadaj i pisz pamiętniki; nie dyktuj, bo nie masz ich komu już dyktować.
źródło: NKJP: Tadeusz Zimecki: Ja, Franek... , 2001
Na szczęście przysięgę dyktuje ksiądz i tylko się ją powtarza.
źródło: Internet
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. dyktuję
dyktujemy
2 os. dyktujesz
dyktujecie
3 os. dyktuje
dyktują
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. dyktowałem
+(e)m dyktował
dyktowałam
+(e)m dyktowała
dyktowałom
+(e)m dyktowało
dyktowaliśmy
+(e)śmy dyktowali
dyktowałyśmy
+(e)śmy dyktowały
2 os. dyktowałeś
+(e)ś dyktował
dyktowałaś
+(e)ś dyktowała
dyktowałoś
+(e)ś dyktowało
dyktowaliście
+(e)ście dyktowali
dyktowałyście
+(e)ście dyktowały
3 os. dyktował
dyktowała
dyktowało
dyktowali
dyktowały
bezosobnik: dyktowano
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę dyktował
będę dyktować
będę dyktowała
będę dyktować
będę dyktowało
będę dyktować
będziemy dyktowali
będziemy dyktować
będziemy dyktowały
będziemy dyktować
2 os. będziesz dyktował
będziesz dyktować
będziesz dyktowała
będziesz dyktować
będziesz dyktowało
będziesz dyktować
będziecie dyktowali
będziecie dyktować
będziecie dyktowały
będziecie dyktować
3 os. będzie dyktował
będzie dyktować
będzie dyktowała
będzie dyktować
będzie dyktowało
będzie dyktować
będą dyktowali
będą dyktować
będą dyktowały
będą dyktować
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. dyktujmy
2 os. dyktuj
dyktujcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. dyktowałbym
bym dyktował
dyktowałabym
bym dyktowała
dyktowałobym
bym dyktowało
dyktowalibyśmy
byśmy dyktowali
dyktowałybyśmy
byśmy dyktowały
2 os. dyktowałbyś
byś dyktował
dyktowałabyś
byś dyktowała
dyktowałobyś
byś dyktowało
dyktowalibyście
byście dyktowali
dyktowałybyście
byście dyktowały
3 os. dyktowałby
by dyktował
dyktowałaby
by dyktowała
dyktowałoby
by dyktowało
dyktowaliby
by dyktowali
dyktowałyby
by dyktowały
bezosobnik: dyktowano by
bezokolicznik: dyktować
imiesłów przysłówkowy współczesny: dyktując
gerundium: dyktowanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. dyktowanie
dyktowania
D. dyktowania
dyktowań
C. dyktowaniu
dyktowaniom
B. dyktowanie
dyktowania
N. dyktowaniem
dyktowaniami
Ms. dyktowaniu
dyktowaniach
W. dyktowanie
dyktowania
imiesłów przymiotnikowy czynny: dyktujący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. dyktujący
dyktujący
dyktujący
dyktujące
dyktująca
D. dyktującego
dyktującego
dyktującego
dyktującego
dyktującej
C. dyktującemu
dyktującemu
dyktującemu
dyktującemu
dyktującej
B. dyktującego
dyktującego
dyktujący
dyktujące
dyktującą
N. dyktującym
dyktującym
dyktującym
dyktującym
dyktującą
Ms. dyktującym
dyktującym
dyktującym
dyktującym
dyktującej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. dyktujący
dyktujący
dyktujące
dyktujące
D. dyktujących
dyktujących
dyktujących
dyktujących
C. dyktującym
dyktującym
dyktującym
dyktującym
B. dyktujących
dyktujących
dyktujących
dyktujące
N. dyktującymi
dyktującymi
dyktującymi
dyktującymi
Ms. dyktujących
dyktujących
dyktujących
dyktujących
imiesłów przymiotnikowy bierny: dyktowany
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. dyktowany
dyktowany
dyktowany
dyktowane
dyktowana
D. dyktowanego
dyktowanego
dyktowanego
dyktowanego
dyktowanej
C. dyktowanemu
dyktowanemu
dyktowanemu
dyktowanemu
dyktowanej
B. dyktowanego
dyktowanego
dyktowany
dyktowane
dyktowaną
N. dyktowanym
dyktowanym
dyktowanym
dyktowanym
dyktowaną
Ms. dyktowanym
dyktowanym
dyktowanym
dyktowanym
dyktowanej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. dyktowani
dyktowani
dyktowane
dyktowane
D. dyktowanych
dyktowanych
dyktowanych
dyktowanych
C. dyktowanym
dyktowanym
dyktowanym
dyktowanym
B. dyktowanych
dyktowanych
dyktowanych
dyktowane
N. dyktowanymi
dyktowanymi
dyktowanymi
dyktowanymi
Ms. dyktowanych
dyktowanych
dyktowanych
dyktowanych
odpowiednik aspektowy: podyktować
-
Rzosobowy + dyktować + (KOMU) + CO -
łac. dictāre 'zalecać, dyktować'