-
1.
książk. brak sił fizycznych spowodowany osłabieniem organizmu lub chorobą -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA
Określenia fizyczności człowieka
sprawność i wydolność organizmu -
- chwilowa, ciężka, kompletna, nagła; fizyczna niemoc
- niemoc i choroba; ból i niemoc
- niemoc dopadła (kogoś), dotknęła (kogoś), ogarnęła (kogoś)
- poczuć; przełamać, przezwyciężyć, zwalczyć niemoc
- sparaliżowany, złożony niemocą
-
Gdy nie wiadomo jeszcze było, czy się niemoc Szemuela cofnie, pojawił się w domostwie Tsikal, który chciał widzieć przyjaciela. Końcem palców dotknął czoła, powiek i warg leżącego, posłuchał oddechu i uderzeń serca, [...].
źródło: NKJP: Tadeusz Kudliński: Gniew o Szoszannę, 1963
Leżałem wtedy zmożony ciężką niemocą, z trudem odróżniając rzeczywiste zdarzenia od sennych urojeń.
źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004
Ten pański przyjaciel, ten Amerykanin, panie Lucjanie, już wyzdrowiał. W tym coś jest... jeszcze wczoraj biedaczysko leżał złożony ciężką niemocą... a dziś na własne oczy go widziałam, jak handlował w swym sklepie.
źródło: NKJP: Romuald Cabaj: Trzebienie lasu, 1967
Czcigodny ojciec Wielki Inkwizytor, złożony ciężką niemocą, udaje się do Avila, lękamy się wszakże, iż może nie przetrzymać trudów dalszej drogi, jeśli nie będzie mu danym odpocząć tej nocy.
źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Ciemności kryją ziemię, 1998
Mamy wiele świadectw, że do śmierci znosił on swe niemoce i starość z tą samą pogodą i z naprawdę franciszkańską radością, jak dar najcenniejszy witał każdy nowy poranek.
źródło: NKJP: Józef Czapski: Patrząc, 1996
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza liczba mnoga M. niemoc
niemoce
D. niemocy
niemocy
C. niemocy
niemocom
B. niemoc
niemoce
N. niemocą
niemocami
Ms. niemocy
niemocach
W. niemocy
niemoce
Inne uwagi
Zwykle lp
-
psł. *nemogtь 'bezsilność'
Forma prasłowiańska jest rzeczownikiem abstrakcyjnym z przyrostkiem *-tь od prasłowiańskiego zaprzeczonego czasownika *ne mogti 'nie móc'; zob. móc