żyć - Wielki słownik języka polskiego PAN

8.

utrzymywać stosunki seksualne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego

seksualność

Oskarżano ją od razu o niecne skłonności: przede wszystkim tajne romanse, stosunki seksualne z własnymi niewolnikami. Mężczyzna żył ze swymi niewolnymi służącymi, ale dla kobiety byłaby to hańba nie do zmazania.

źródło: NKJP: Jarosław Makowski: Kobiety uczą kościół, 2007

[...] potem się dowiedział, że zagrożeni są też narkomani, dzielący się strzykawkami, i żyjące z nimi kobiety, czyli całkiem inne sfery niż społeczność polska, w jakiej się obracał w New Jersey. Od wódki czy też od pani Staśki AIDS się nie dostawało.

źródło: NKJP: Piotr Niklewicz: Niezwykła kariera Antoniego K., 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	żyję	żyjemy
2 os.	żyjesz	żyjecie
3 os.	żyje	żyją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żyłem +(e)m żył	żyłam +(e)m żyła	żyłom +(e)m żyło	żyliśmy +(e)śmy żyli	żyłyśmy +(e)śmy żyły
2 os.	żyłeś +(e)ś żył	żyłaś +(e)ś żyła	żyłoś +(e)ś żyło	żyliście +(e)ście żyli	żyłyście +(e)ście żyły
3 os.	żył	żyła	żyło	żyli	żyły

bezosobnik: żyto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę żył będę żyć	będę żyła będę żyć	będę żyło będę żyć	będziemy żyli będziemy żyć	będziemy żyły będziemy żyć
2 os.	będziesz żył będziesz żyć	będziesz żyła będziesz żyć	będziesz żyło będziesz żyć	będziecie żyli będziecie żyć	będziecie żyły będziecie żyć
3 os.	będzie żył będzie żyć	będzie żyła będzie żyć	będzie żyło będzie żyć	będą żyli będą żyć	będą żyły będą żyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		żyjmy
2 os.	żyj	żyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żyłbym bym żył	żyłabym bym żyła	żyłobym bym żyło	żylibyśmy byśmy żyli	żyłybyśmy byśmy żyły
2 os.	żyłbyś byś żył	żyłabyś byś żyła	żyłobyś byś żyło	żylibyście byście żyli	żyłybyście byście żyły
3 os.	żyłby by żył	żyłaby by żyła	żyłoby by żyło	żyliby by żyli	żyłyby by żyły

bezosobnik: żyto by

bezokolicznik: żyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: żyjąc

gerundium: życie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	życie	życia
D.	życia	żyć
C.	życiu	życiom
B.	życie	życia
N.	życiem	życiami
Ms.	życiu	życiach
W.	życie	życia

imiesłów przymiotnikowy czynny: żyjący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żyjący	żyjący	żyjący	żyjące	żyjąca
D.	żyjącego	żyjącego	żyjącego	żyjącego	żyjącej
C.	żyjącemu	żyjącemu	żyjącemu	żyjącemu	żyjącej
B.	żyjącego	żyjącego	żyjący	żyjące	żyjącą
N.	żyjącym	żyjącym	żyjącym	żyjącym	żyjącą
Ms.	żyjącym	żyjącym	żyjącym	żyjącym	żyjącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żyjący	żyjący	żyjące	żyjące
D.	żyjących	żyjących	żyjących	żyjących
C.	żyjącym	żyjącym	żyjącym	żyjącym
B.	żyjących	żyjących	żyjących	żyjące
N.	żyjącymi	żyjącymi	żyjącymi	żyjącymi
Ms.	żyjących	żyjących	żyjących	żyjących

Składnia

Rz_osobowy

+

żyć

+

z KIM

Pochodzenie

psł. *žiti, živǫ

Przykłady pozostającego w etymologicznym związku psł. czasownika *živati widoczne dziś wyłącznie w formacjach przedrostkowych, np. do-żywać, od-żywać, s-po-żywać