-
1.
pora dnia, kiedy zaszło słońce i ściemnia się stopniowo aż do zapadnięcia nocy -
CZŁOWIEK I PRZYRODA
Niebo i wszechświat
słońce i księżyc, pory dnia -
- jesienny, zimowy; listopadowy; mglisty; cichy, ciepły; fioletowy, liliowy, niebieski, szary; pierwszy, późny, wczesny; szybki; gęstniejący zmierzch
- zmierzch dnia
- zmierzch i noc, zmierzch i mgła; zmierzchy i poranki
- godzina, początek; cienie; zapadnięcie zmierzchu
- zmierzch nadciąga, nadszedł/nadchodzi, nastąpił/następuje, zapada
- zdążyć przed zmierzchem
- (od świtu, od rana) do zmierzchu; o zmierzchu, po zmierzchu; ze zmierzchem
-
Prosimy także pieszych, by wychodząc po zmierzchu zakładali jaśniejsze ubrania, dzięki którym kierowcy będą mogli ich zauważyć np. na poboczach.
źródło: NKJP: (MADE): Tragicznie po zmierzchu, Dziennik Polski, 2001-10-30
Nawet w półmroku zapadającego zmierzchu widoczne były dalsze elementy fortyfikacji - zasieki i zaostrzone pale, wbite w bagnisty brzeg.
źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2001
Na drodze krętej, oznaczonej odpowiednimi znakami drogowymi, kierujący pojazdem może używać przednich świateł przeciwmgłowych od zmierzchu do świtu, również w warunkach normalnej przejrzystości powietrza.
źródło: NKJP: Ustawa Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 - Dz.U. z 1997r. Nr 98, poz. 602
Teraz, w okresie wczesnych zmierzchów zimowych, rowerzysta przemknie ci nagle przed nosem - bezszelestnie i po ciemku.
źródło: NKJP: (C): Cyklisto!, Dziennik Polski, 1999-12-23
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza liczba mnoga M. zmierzch
zmierzchy
D. zmierzchu
zmierzchów
C. zmierzchowi
zmierzchom
B. zmierzch
zmierzchy
N. zmierzchem
zmierzchami
Ms. zmierzchu
zmierzchach
W. zmierzchu
zmierzchy
-
Rzeczownik od dawnego (od XVI w.) czasownika zmierzkać się / smierzkać się < psł. *sъ-mŕ̥kati 'ściemniać się (o zapadaniu zmierzchu, wieczoru)' : *mŕ̥knǫti 'zacząć się ściemniać, ciemnieć, pogrążać się w mroku'