Jak korzystać ze słownika?

rządzić

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

5. czasownik

  • Definicja

    5.

    jęz.  wymagać użycia określonej formy fleksyjnej
  • Kwalifikacja tematyczna

    CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Język

  • Połączenia
    • czasownik, przyimek rządzi
    • rządzić biernikiem, celownikiem, dopełniaczem, narzędnikiem
  • Cytaty

    W tradycyjnej terminologii nazywa się to rządem albo rekcją: czasownik rządzi biernikiem dopełniaczem narzędnikiem, np. bać się kogo? czego?, kupować co?, kierować czym? itp.

    źródło: NKJP: Alicja Nagórko: Zarys gramatyki języka polskiego, 1996

    [...] czasowniki przechodnie (nie wszystkie) łączą się z biernikiem, a kiedy są zaprzeczone (lub czasem, gdy z kontekstu wynika, że są zaprzeczone) rządzą dopełniaczem.

    źródło: NKJP: Re: Dlaczego, Usenet - pl.hum.polszczyzna, 2004-12-06
  • Odmiana

    część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. rządzę
    		 rządzimy
    2 os. rządzisz
    		 rządzicie
    3 os. rządzi
    		 rządzą

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. rządziłem
    +(e)m rządził
    		 rządziłam
    +(e)m rządziła
    		 rządziłom
    +(e)m rządziło
    		 rządziliśmy
    +(e)śmy rządzili
    		 rządziłyśmy
    +(e)śmy rządziły
    2 os. rządziłeś
    +(e)ś rządził
    		 rządziłaś
    +(e)ś rządziła
    		 rządziłoś
    +(e)ś rządziło
    		 rządziliście
    +(e)ście rządzili
    		 rządziłyście
    +(e)ście rządziły
    3 os. rządził
    		 rządziła
    		 rządziło
    		 rządzili
    		 rządziły

    bezosobnik: rządzono

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę rządził
    będę rządzić
    		 będę rządziła
    będę rządzić
    		 będę rządziło
    będę rządzić
    		 będziemy rządzili
    będziemy rządzić
    		 będziemy rządziły
    będziemy rządzić
    2 os. będziesz rządził
    będziesz rządzić
    		 będziesz rządziła
    będziesz rządzić
    		 będziesz rządziło
    będziesz rządzić
    		 będziecie rządzili
    będziecie rządzić
    		 będziecie rządziły
    będziecie rządzić
    3 os. będzie rządził
    będzie rządzić
    		 będzie rządziła
    będzie rządzić
    		 będzie rządziło
    będzie rządzić
    		 będą rządzili
    będą rządzić
    		 będą rządziły
    będą rządzić

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. rządźmy
    2 os. rządź
    		 rządźcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. rządziłbym
    bym rządził
    		 rządziłabym
    bym rządziła
    		 rządziłobym
    bym rządziło
    		 rządzilibyśmy
    byśmy rządzili
    		 rządziłybyśmy
    byśmy rządziły
    2 os. rządziłbyś
    byś rządził
    		 rządziłabyś
    byś rządziła
    		 rządziłobyś
    byś rządziło
    		 rządzilibyście
    byście rządzili
    		 rządziłybyście
    byście rządziły
    3 os. rządziłby
    by rządził
    		 rządziłaby
    by rządziła
    		 rządziłoby
    by rządziło
    		 rządziliby
    by rządzili
    		 rządziłyby
    by rządziły

    bezosobnik: rządzono by

    bezokolicznik: rządzić

    imiesłów przysłówkowy współczesny: rządząc

    gerundium: rządzenie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: rządzący

    imiesłów przymiotnikowy bierny: rządzony

  • Składnia
    Rz nieżywotny + rządzić +
    CZYM
  • Pochodzenie

    psł. *ręditi, *ręďǫ 'ustawiać w szeregu, szeregować', 'porządkować, wprowadzać ład'; 'doglądać czegoś, dbać o coś'; 'kierować czymś, rozporządzać, rządzić, władać''

    Czasownik od  psł.  rzeczownika *rędъ (zob.  rząd 2a, 2b ).