-
4.
chronić coś przed zniszczeniem lub nadmiernym zużyciem -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Ocena i wartościowanie
wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
CZŁOWIEK I PRZYRODA
Ziemia
ochrona i zanieczyszczenie środowiska -
- szanować naturę, przyrodę, ubrania, zabytki, zdrowie, zieleń
-
Mieszkańcy gminy szanują przyrodę, ale nie mogą się zgodzić, aby była ona ważniejsza od człowieka.
źródło: KWSJP: Jolanta Flach: Dyrektor Parku zawieszony, Tygodnik Podhalański, 1999, nr 33
Harujesz jak wół bez odpoczynku. Przecież tak nie można, zdrowie trzeba szanować.
źródło: KWSJP: Maria Szulecka: W blasku dnia, 1984
Przy pożegnaniu wcisnął sznureczek bardzo starych, oszlifowanych prawdziwych korali. [...] To jeszcze twój pradziadek kupił na jarmarku w Łęcznej swojej żonie, a twojej prababce. Dlatego szanuj je, nie zgub i przekaż tej swojej córce, która będzie godniejsza tej pamiątki - mówił łamiącym się głosem.
źródło: KWSJP: Maria Szulecka: W blasku dnia, 1984
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. szanuję
szanujemy
2 os. szanujesz
szanujecie
3 os. szanuje
szanują
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. szanowałem
+(e)m szanował
szanowałam
+(e)m szanowała
szanowałom
+(e)m szanowało
szanowaliśmy
+(e)śmy szanowali
szanowałyśmy
+(e)śmy szanowały
2 os. szanowałeś
+(e)ś szanował
szanowałaś
+(e)ś szanowała
szanowałoś
+(e)ś szanowało
szanowaliście
+(e)ście szanowali
szanowałyście
+(e)ście szanowały
3 os. szanował
szanowała
szanowało
szanowali
szanowały
bezosobnik: szanowano
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę szanował
będę szanować
będę szanowała
będę szanować
będę szanowało
będę szanować
będziemy szanowali
będziemy szanować
będziemy szanowały
będziemy szanować
2 os. będziesz szanował
będziesz szanować
będziesz szanowała
będziesz szanować
będziesz szanowało
będziesz szanować
będziecie szanowali
będziecie szanować
będziecie szanowały
będziecie szanować
3 os. będzie szanował
będzie szanować
będzie szanowała
będzie szanować
będzie szanowało
będzie szanować
będą szanowali
będą szanować
będą szanowały
będą szanować
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. szanujmy
2 os. szanuj
szanujcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. szanowałbym
bym szanował
szanowałabym
bym szanowała
szanowałobym
bym szanowało
szanowalibyśmy
byśmy szanowali
szanowałybyśmy
byśmy szanowały
2 os. szanowałbyś
byś szanował
szanowałabyś
byś szanowała
szanowałobyś
byś szanowało
szanowalibyście
byście szanowali
szanowałybyście
byście szanowały
3 os. szanowałby
by szanował
szanowałaby
by szanowała
szanowałoby
by szanowało
szanowaliby
by szanowali
szanowałyby
by szanowały
bezosobnik: szanowano by
bezokolicznik: szanować
imiesłów przysłówkowy współczesny: szanując
gerundium: szanowanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. szanowanie
szanowania
D. szanowania
szanowań
C. szanowaniu
szanowaniom
B. szanowanie
szanowania
N. szanowaniem
szanowaniami
Ms. szanowaniu
szanowaniach
W. szanowanie
szanowania
imiesłów przymiotnikowy czynny: szanujący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. szanujący
szanujący
szanujący
szanujące
szanująca
D. szanującego
szanującego
szanującego
szanującego
szanującej
C. szanującemu
szanującemu
szanującemu
szanującemu
szanującej
B. szanującego
szanującego
szanujący
szanujące
szanującą
N. szanującym
szanującym
szanującym
szanującym
szanującą
Ms. szanującym
szanującym
szanującym
szanującym
szanującej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. szanujący
szanujący
szanujące
szanujące
D. szanujących
szanujących
szanujących
szanujących
C. szanującym
szanującym
szanującym
szanującym
B. szanujących
szanujących
szanujących
szanujące
N. szanującymi
szanującymi
szanującymi
szanującymi
Ms. szanujących
szanujących
szanujących
szanujących
imiesłów przymiotnikowy bierny: szanowany
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. szanowany
szanowany
szanowany
szanowane
szanowana
D. szanowanego
szanowanego
szanowanego
szanowanego
szanowanej
C. szanowanemu
szanowanemu
szanowanemu
szanowanemu
szanowanej
B. szanowanego
szanowanego
szanowany
szanowane
szanowaną
N. szanowanym
szanowanym
szanowanym
szanowanym
szanowaną
Ms. szanowanym
szanowanym
szanowanym
szanowanym
szanowanej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. szanowani
szanowani
szanowane
szanowane
D. szanowanych
szanowanych
szanowanych
szanowanych
C. szanowanym
szanowanym
szanowanym
szanowanym
B. szanowanych
szanowanych
szanowanych
szanowane
N. szanowanymi
szanowanymi
szanowanymi
szanowanymi
Ms. szanowanych
szanowanych
szanowanych
szanowanych
odpowiednik aspektowy: zaszanować
-
Rzosobowy + szanować + CO -
śr.-w.-niem. schônen 'traktować, postępować, szanować, mieć wzgląd na kogoś'