ścinać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

4.

zabijać kogoś, odcinając mu głowę, zwykle za karę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Prawo i łamanie prawa

więzienie i kara

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

Bieg życia

śmierć

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

karać
zabijać

Połączenia

ścinać dzieci, niewiasty, zbrodniarzy
ścinać głowy niewiernym
ścinać na gilotynie, na szafocie
ścinać bez miłosierdzia, bez pardonu
ścinać i brać jasyr, ścinać i zakuwać (w dyby); palić i ścinać, rabować i ścinać, wieszać i ścinać

Cytaty

Wyprawa ta była najzgodniejsza, jaka zdarzyła się w Polsce Sasów. Ścinała bez pardonu wszystkich schwytanych z bronią, jako tych, którzy łamali konstytucję z 1699 r.

źródło: NKJP: W rosyjskich kleszczach, Dziennik Polski - Magazyn, 2001-02-02

Legenda głosi, że przy kaplicy św. Doroty odbywały się egzekucje, skazanych wyrokiem sądowym, przy czym zazwyczaj głowy ścinał toporem kat, sprowadzany... z Nowego Sącza!

źródło: NKJP: Andrzej Kudasik: Spacerem po Nowym Targu, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ścinam	ścinamy
2 os.	ścinasz	ścinacie
3 os.	ścina	ścinają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ścinałem +(e)m ścinał	ścinałam +(e)m ścinała	ścinałom +(e)m ścinało	ścinaliśmy +(e)śmy ścinali	ścinałyśmy +(e)śmy ścinały
2 os.	ścinałeś +(e)ś ścinał	ścinałaś +(e)ś ścinała	ścinałoś +(e)ś ścinało	ścinaliście +(e)ście ścinali	ścinałyście +(e)ście ścinały
3 os.	ścinał	ścinała	ścinało	ścinali	ścinały

bezosobnik: ścinano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ścinał będę ścinać	będę ścinała będę ścinać	będę ścinało będę ścinać	będziemy ścinali będziemy ścinać	będziemy ścinały będziemy ścinać
2 os.	będziesz ścinał będziesz ścinać	będziesz ścinała będziesz ścinać	będziesz ścinało będziesz ścinać	będziecie ścinali będziecie ścinać	będziecie ścinały będziecie ścinać
3 os.	będzie ścinał będzie ścinać	będzie ścinała będzie ścinać	będzie ścinało będzie ścinać	będą ścinali będą ścinać	będą ścinały będą ścinać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ścinajmy
2 os.	ścinaj	ścinajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ścinałbym bym ścinał	ścinałabym bym ścinała	ścinałobym bym ścinało	ścinalibyśmy byśmy ścinali	ścinałybyśmy byśmy ścinały
2 os.	ścinałbyś byś ścinał	ścinałabyś byś ścinała	ścinałobyś byś ścinało	ścinalibyście byście ścinali	ścinałybyście byście ścinały
3 os.	ścinałby by ścinał	ścinałaby by ścinała	ścinałoby by ścinało	ścinaliby by ścinali	ścinałyby by ścinały

bezosobnik: ścinano by

bezokolicznik: ścinać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ścinając

gerundium: ścinanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ścinanie	ścinania
D.	ścinania	ścinań
C.	ścinaniu	ścinaniom
B.	ścinanie	ścinania
N.	ścinaniem	ścinaniami
Ms.	ścinaniu	ścinaniach
W.	ścinanie	ścinania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ścinający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ścinający	ścinający	ścinający	ścinające	ścinająca
D.	ścinającego	ścinającego	ścinającego	ścinającego	ścinającej
C.	ścinającemu	ścinającemu	ścinającemu	ścinającemu	ścinającej
B.	ścinającego	ścinającego	ścinający	ścinające	ścinającą
N.	ścinającym	ścinającym	ścinającym	ścinającym	ścinającą
Ms.	ścinającym	ścinającym	ścinającym	ścinającym	ścinającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ścinający	ścinający	ścinające	ścinające
D.	ścinających	ścinających	ścinających	ścinających
C.	ścinającym	ścinającym	ścinającym	ścinającym
B.	ścinających	ścinających	ścinających	ścinające
N.	ścinającymi	ścinającymi	ścinającymi	ścinającymi
Ms.	ścinających	ścinających	ścinających	ścinających

imiesłów przymiotnikowy bierny: ścinany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ścinany	ścinany	ścinany	ścinane	ścinana
D.	ścinanego	ścinanego	ścinanego	ścinanego	ścinanej
C.	ścinanemu	ścinanemu	ścinanemu	ścinanemu	ścinanej
B.	ścinanego	ścinanego	ścinany	ścinane	ścinaną
N.	ścinanym	ścinanym	ścinanym	ścinanym	ścinaną
Ms.	ścinanym	ścinanym	ścinanym	ścinanym	ścinanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ścinani	ścinani	ścinane	ścinane
D.	ścinanych	ścinanych	ścinanych	ścinanych
C.	ścinanym	ścinanym	ścinanym	ścinanym
B.	ścinanych	ścinanych	ścinanych	ścinane
N.	ścinanymi	ścinanymi	ścinanymi	ścinanymi
Ms.	ścinanych	ścinanych	ścinanych	ścinanych

odpowiednik aspektowy: ściąć

Składnia

Rz_osobowy	+	ścinać	+	KOGO
Rz_osobowy	+	ścinać	+	KOMU + CO + (CZYM)

Pochodzenie

Z przedrostkiem s- od psł. *tinati.
Zob. ciąć