toczyć się - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

przemieszczać się na inne miejsce po podłożu, obracając się wokół własnej osi

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

ruch i spoczynek

	synonimy:	przetaczać się turlać się
	hiperonimy:	przemieszczać się

beczka, butelka, jajko, jabłko, kamień, koło, kłąb czegoś, koralik, kula, piłka, szpulka toczy się
toczyć się po blacie, po boisku, po bruku, po chodniku, po dachu, po pochylni, po pochyłościach, po podłodze, po podłożu, po równi pochyłej, po schodach, po stole, po trotuarze, po ziemi
toczyć się w przepaść, w dół, w jakąś stronę
toczyć się z impetem; z hurkotem, z jazgotem
toczyć się powoli
toczyć się i spaść

	Beczka z hukiem runęła na ziemię i turkotliwie toczyła się po trawniku. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005
	Najmniejszy podrzut, nagłe przewalenie się okrętu na bok sprawiały, że leżący ludzie toczyli się po zalanym wodą dnie, wpadali jedni na drugich. źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949
	Pyzaty chłopczyk, na oko sześcioletni, turlał piłkę po ścieżce. Kolorowa kula toczyła się to tu, to tam, za każdym jednak razem wracając do nóg właściciela jak wierny pies. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004
	Z hurkotem toczą się w dół kamienie. źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Może nie, może tak, 1976
	Następne 4 wyrwy w kamiennym nie konserwowanym korycie mogły zrobić toczące się z poprzednich wyrw głazy. źródło: NKJP: Adam Liberak: Ej! Bystra Woda!, Tygodnik Podhalański, 1997, nr 34

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	toczyłem się +(e)m się toczył	toczyłam się +(e)m się toczyła	toczyłom się +(e)m się toczyło	toczyliśmy się +(e)śmy się toczyli	toczyłyśmy się +(e)śmy się toczyły
2 os.	toczyłeś się +(e)ś się toczył	toczyłaś się +(e)ś się toczyła	toczyłoś się +(e)ś się toczyło	toczyliście się +(e)ście się toczyli	toczyłyście się +(e)ście się toczyły
3 os.	toczył się	toczyła się	toczyło się	toczyli się	toczyły się

bezosobnik: toczono się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się toczył będę się toczyć	będę się toczyła będę się toczyć	będę się toczyło będę się toczyć	będziemy się toczyli będziemy się toczyć	będziemy się toczyły będziemy się toczyć
2 os.	będziesz się toczył będziesz się toczyć	będziesz się toczyła będziesz się toczyć	będziesz się toczyło będziesz się toczyć	będziecie się toczyli będziecie się toczyć	będziecie się toczyły będziecie się toczyć
3 os.	będzie się toczył będzie się toczyć	będzie się toczyła będzie się toczyć	będzie się toczyło będzie się toczyć	będą się toczyli będą się toczyć	będą się toczyły będą się toczyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		toczmy się
2 os.	tocz się	toczcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	toczyłbym się bym się toczył	toczyłabym się bym się toczyła	toczyłobym się bym się toczyło	toczylibyśmy się byśmy się toczyli	toczyłybyśmy się byśmy się toczyły
2 os.	toczyłbyś się byś się toczył	toczyłabyś się byś się toczyła	toczyłobyś się byś się toczyło	toczylibyście się byście się toczyli	toczyłybyście się byście się toczyły
3 os.	toczyłby się by się toczył	toczyłaby się by się toczyła	toczyłoby się by się toczyło	toczyliby się by się toczyli	toczyłyby się by się toczyły

bezosobnik: toczono by się

bezokolicznik: toczyć się

imiesłów przysłówkowy współczesny: tocząc się

gerundium: toczenie się

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: toczący się

odpowiednik aspektowy: potoczyć się

+

toczyć się

+

(po CZYM)

Zob. toczyć