-
1.
w takim miejscu, że jeśli coś będzie spadać z miejsca, o którym wiemy, w to miejsce, to nie jest tak, że uderzy w kogoś/coś, a nie uderzy w kogoś/coś, o kim/czym mowa w zdaniu, i nie jest tak, że jeśli ktoś/coś, nie byłby/byłoby w tym miejscu, to ktoś/coś, o kim/czym mowa w zdaniu, by spadł/spadło -
W połączeniu z zaimkiem osobowym ja oraz z zaimkiem on w formie poprzyimkowej nieakcentowanej występuje wariant ponade . W połączeniu z innymi wyrazami, w szczególności zaczynającymi się od co najmniej dwóch spółgłosek, może wystąpić wariant ponade , jednak jest to użycie nacechowane stylistycznie.
-
- rzadziej ponade
-
wykładnik lokalizacji przestrzennej
-
synonimy: nad
(quasi)synonimy: powyżej I
powyżej II
konwersy: pod
popod
-
Czy te okruszki ziemi, które teraz cichutko chrzęszczą mu w zębach, mogłyby ulecieć poza Żłobiska, ponad chatami, ponad drogą i rzeką i dalej aż nad dukielski rynek z niebieskawym, smutnym ratuszem i między zawiłe kontury bernardyńskich wież [...].
źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Opowieści galicyjskie, 1995
Tybald Raabe milczał długo, obserwując lecącego ponad lasem kruka.
źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
Brzęczały pierwsze owady, a ponad dachami szybowały jaskółki.
źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1990
[...] ale na pomost ponad sceną posyłał swego pomocnika Bronka i nigdy się osobiście nie wspiął po drabinie do zawieszonego pod sufitem jupitera [...]
źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998
Patrzyłem wciąż w to zakratowane okno i miałem wrażenie, że moje myśli przepływają gdzieś obok mnie, ponade mną, po suficie, po ścianach, wsiąkają w półmrok tego pokoju czy też z tego półmroku wyłaniają się poza moją wolą.
źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996
-
część mowy: przyimek
-
ponad KIM / CZYM
w pozycji prawostronnej: Rz. konkr.
w Zd. z Cz. ruchu ukierunkowanego tylko w pozycji dookreślającej lokalizację Rz. wypełniającego miejsce gdzie tego Cz.szyk: względem frazy czasownikowej zmienny: neutralna postpozycja
względem frazy rzeczownikowej stały: antepozycja -
po + nad