-
3.
kierować na sposób wojskowy grupą ludzi lub jakąś akcją -
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Wojsko i wojna
czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną -
- dowodzić akcją ratowniczą, armią, bandą, brygadą, drużyną, eskadrą, kompanią, oddziałem, misją wojskową, obroną, patrolem, powstaniem, wojskiem, zwiadem; żelazną ręką
- dowodzić sprawnie
- centrum, punkty, sztab dowodzenia
-
Respekt budził postawny generał Szyszko-Bohusz, szef sztabu, sławny z bojów pod Narvikiem, gdzie dowodził Brygadą Podhalańską.
źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978
Admirał osobiście dowodził […] akcją ratowniczą.
źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006
[...] jedna wygrana bitwa [...] - to za mało, by sprostać w otwartym boju dobrze wyćwiczonym, karnym i dowodzonym żelazną ręką formacjom.
źródło: NKJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003
Systemy satelitów szpiegowskich oraz zwiad już na miejscu akcji generują setki tysięcy danych, które muszą być poddane bardzo szybkiej analizie w sztabie dowodzenia.
źródło: NKJP: Andrzej Pająk Krzemowi wojownicy, Enter, 2003, nr 1
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. dowodzę
dowodzimy
2 os. dowodzisz
dowodzicie
3 os. dowodzi
dowodzą
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. dowodziłem
+(e)m dowodził
dowodziłam
+(e)m dowodziła
dowodziłom
+(e)m dowodziło
dowodziliśmy
+(e)śmy dowodzili
dowodziłyśmy
+(e)śmy dowodziły
2 os. dowodziłeś
+(e)ś dowodził
dowodziłaś
+(e)ś dowodziła
dowodziłoś
+(e)ś dowodziło
dowodziliście
+(e)ście dowodzili
dowodziłyście
+(e)ście dowodziły
3 os. dowodził
dowodziła
dowodziło
dowodzili
dowodziły
bezosobnik: dowodzono
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę dowodził
będę dowodzić
będę dowodziła
będę dowodzić
będę dowodziło
będę dowodzić
będziemy dowodzili
będziemy dowodzić
będziemy dowodziły
będziemy dowodzić
2 os. będziesz dowodził
będziesz dowodzić
będziesz dowodziła
będziesz dowodzić
będziesz dowodziło
będziesz dowodzić
będziecie dowodzili
będziecie dowodzić
będziecie dowodziły
będziecie dowodzić
3 os. będzie dowodził
będzie dowodzić
będzie dowodziła
będzie dowodzić
będzie dowodziło
będzie dowodzić
będą dowodzili
będą dowodzić
będą dowodziły
będą dowodzić
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. dowodźmy
dowódźmy
2 os. dowodź
dowódź
dowodźcie
dowódźcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. dowodziłbym
bym dowodził
dowodziłabym
bym dowodziła
dowodziłobym
bym dowodziło
dowodzilibyśmy
byśmy dowodzili
dowodziłybyśmy
byśmy dowodziły
2 os. dowodziłbyś
byś dowodził
dowodziłabyś
byś dowodziła
dowodziłobyś
byś dowodziło
dowodzilibyście
byście dowodzili
dowodziłybyście
byście dowodziły
3 os. dowodziłby
by dowodził
dowodziłaby
by dowodziła
dowodziłoby
by dowodziło
dowodziliby
by dowodzili
dowodziłyby
by dowodziły
bezosobnik: dowodzono by
bezokolicznik: dowodzić
imiesłów przysłówkowy współczesny:
dowodząc
gerundium: dowodzenie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. dowodzenie
dowodzenia
D. dowodzenia
dowodzeń
C. dowodzeniu
dowodzeniom
B. dowodzenie
dowodzenia
N. dowodzeniem
dowodzeniami
Ms. dowodzeniu
dowodzeniach
W. dowodzenie
dowodzenia
imiesłów przymiotnikowy czynny: dowodzący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. dowodzący
dowodzący
dowodzący
dowodzące
dowodząca
D. dowodzącego
dowodzącego
dowodzącego
dowodzącego
dowodzącej
C. dowodzącemu
dowodzącemu
dowodzącemu
dowodzącemu
dowodzącej
B. dowodzącego
dowodzącego
dowodzący
dowodzące
dowodzącą
N. dowodzącym
dowodzącym
dowodzącym
dowodzącym
dowodzącą
Ms. dowodzącym
dowodzącym
dowodzącym
dowodzącym
dowodzącej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. dowodzący
dowodzący
dowodzące
dowodzące
D. dowodzących
dowodzących
dowodzących
dowodzących
C. dowodzącym
dowodzącym
dowodzącym
dowodzącym
B. dowodzących
dowodzących
dowodzących
dowodzące
N. dowodzącymi
dowodzącymi
dowodzącymi
dowodzącymi
Ms. dowodzących
dowodzących
dowodzących
dowodzących
imiesłów przymiotnikowy bierny: dowodzony
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. dowodzony
dowodzony
dowodzony
dowodzone
dowodzona
D. dowodzonego
dowodzonego
dowodzonego
dowodzonego
dowodzonej
C. dowodzonemu
dowodzonemu
dowodzonemu
dowodzonemu
dowodzonej
B. dowodzonego
dowodzonego
dowodzony
dowodzone
dowodzoną
N. dowodzonym
dowodzonym
dowodzonym
dowodzonym
dowodzoną
Ms. dowodzonym
dowodzonym
dowodzonym
dowodzonym
dowodzonej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. dowodzeni
dowodzeni
dowodzone
dowodzone
D. dowodzonych
dowodzonych
dowodzonych
dowodzonych
C. dowodzonym
dowodzonym
dowodzonym
dowodzonym
B. dowodzonych
dowodzonych
dowodzonych
dowodzone
N. dowodzonymi
dowodzonymi
dowodzonymi
dowodzonymi
Ms. dowodzonych
dowodzonych
dowodzonych
dowodzonych
-
Rzosobowy + dowodzić + CZYM -
Zob. wodzić , wieść II