rozpraszać się - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

przestawać stanowić zwartą grupę, kierując się w różne miejsca

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości przestrzeni

ułożenie względem siebie

	synonimy:	rozrzucać się
	antonimy:	koncentrować się skupiać się

flota, stado, tłum, wojsko rozprasza się; demonstranci, ludzie, ptaki, statki, zwierzęta, żołnierze rozpraszają się
rozpraszać się na małe grupki; na wszystkie strony
rozpraszać się po domach, po kraju, po lesie, po mieście, po okolicy, po Polsce, po polu, po świecie
rozpraszać się w różnych kierunkach; w popłochu

	Tłum na chodnikach rozpraszał się powoli. źródło: NKJP: Jacek Głębski: Droga do Ite, 2006
	Chyba zostaję sam, dzieci rozpraszają się w poszukiwaniu kamyków do puszczania kaczek. źródło: NKJP: Karol Maliszewski: Faramucha, 2001
	Jechali bardzo wolno wzdłuż lasu, przystając co chwila, zbijając się w niezdecydowaną gromadkę, rozpraszając się znowu, niknąc wśród drzew, to znów wypuszczając się ostrożnie do przodu na ściernisko. źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955
	Małpy szybko odkryły nowego wroga - człowieka, i to całkiem doprowadziło je do szału. Teraz, nagle oniemiałe, rozpraszały się na wszystkie strony, każda na własną rękę. źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Orinoko, 1957
	Głębokie skórzane fotele zapraszały do spoczynku, towarzystwo opornie rozpraszało się na grupki. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpraszałem się +(e)m się rozpraszał	rozpraszałam się +(e)m się rozpraszała	rozpraszałom się +(e)m się rozpraszało	rozpraszaliśmy się +(e)śmy się rozpraszali	rozpraszałyśmy się +(e)śmy się rozpraszały
2 os.	rozpraszałeś się +(e)ś się rozpraszał	rozpraszałaś się +(e)ś się rozpraszała	rozpraszałoś się +(e)ś się rozpraszało	rozpraszaliście się +(e)ście się rozpraszali	rozpraszałyście się +(e)ście się rozpraszały
3 os.	rozpraszał się	rozpraszała się	rozpraszało się	rozpraszali się	rozpraszały się

bezosobnik: rozpraszano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się rozpraszał będę się rozpraszać	będę się rozpraszała będę się rozpraszać	będę się rozpraszało będę się rozpraszać	będziemy się rozpraszali będziemy się rozpraszać	będziemy się rozpraszały będziemy się rozpraszać
2 os.	będziesz się rozpraszał będziesz się rozpraszać	będziesz się rozpraszała będziesz się rozpraszać	będziesz się rozpraszało będziesz się rozpraszać	będziecie się rozpraszali będziecie się rozpraszać	będziecie się rozpraszały będziecie się rozpraszać
3 os.	będzie się rozpraszał będzie się rozpraszać	będzie się rozpraszała będzie się rozpraszać	będzie się rozpraszało będzie się rozpraszać	będą się rozpraszali będą się rozpraszać	będą się rozpraszały będą się rozpraszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozpraszajmy się
2 os.	rozpraszaj się	rozpraszajcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpraszałbym się bym się rozpraszał	rozpraszałabym się bym się rozpraszała	rozpraszałobym się bym się rozpraszało	rozpraszalibyśmy się byśmy się rozpraszali	rozpraszałybyśmy się byśmy się rozpraszały
2 os.	rozpraszałbyś się byś się rozpraszał	rozpraszałabyś się byś się rozpraszała	rozpraszałobyś się byś się rozpraszało	rozpraszalibyście się byście się rozpraszali	rozpraszałybyście się byście się rozpraszały
3 os.	rozpraszałby się by się rozpraszał	rozpraszałaby się by się rozpraszała	rozpraszałoby się by się rozpraszało	rozpraszaliby się by się rozpraszali	rozpraszałyby się by się rozpraszały

bezosobnik: rozpraszano by się

bezokolicznik: rozpraszać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozpraszając się

gerundium: rozpraszanie się

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozpraszający się

odpowiednik aspektowy: rozproszyć się

+

rozpraszać się

+

(po CZYM)

Zob. proch .
Por. rozpraszać .