-
2.
być odczuwanym jako coś przykrego i uciążliwego -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Ocena i wartościowanie
słownictwo oceniające -
synonimy: dokuczać
dolegać
doskwierać
gnieść
-
Jesteś pisarką, masz coś do roboty, mówisz, że ze starości będziesz miała książkę, dla ciebie każda trauma jest materiałem, dla mnie jest balastem, dojrzałość zaczyna mnie uwierać.
źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Fausta, 2010
[...] w ostatnim roku, gdy ukończył czterdzieści lat, rola dobroczyńcy zaczęła go uwierać.
źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Nikczemne historie, 2009
Resztę drogi przeszli w milczeniu, które najwyraźniej nie przeszkadzało dziewczynie, lecz strażaka uwierało do tego stopnia, że od czasu do czasu posyłał jej oskarżycielskie spojrzenia.
źródło: NKJP: Ray Bradbury: 451° Fahrenheita, Esensja, 2008-06
O czym rozmawiać z konającym? Gdy gaśnie bez świadomości, nie wahamy się postawić zapalonej świecy i odmawiać półgłosem pacierzy. Ale gdy odchodzi świadomie, gdy czas oczekiwania mu się dłuży, a sprawy doczesne uwierają, o czym mówić?
źródło: NKJP: Katarzyna Jeziółkowska: W majestacie Śmierci, Akant, 2007-11
Pan młody, nie musi pan jeszcze rozumieć, jak starość uwiera. Jakkolwiek i młodość czasem uwiera.
źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. uwieram
uwieramy
2 os. uwierasz
uwieracie
3 os. uwiera
uwierają
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. uwierałem
+(e)m uwierał
uwierałam
+(e)m uwierała
uwierałom
+(e)m uwierało
uwieraliśmy
+(e)śmy uwierali
uwierałyśmy
+(e)śmy uwierały
2 os. uwierałeś
+(e)ś uwierał
uwierałaś
+(e)ś uwierała
uwierałoś
+(e)ś uwierało
uwieraliście
+(e)ście uwierali
uwierałyście
+(e)ście uwierały
3 os. uwierał
uwierała
uwierało
uwierali
uwierały
bezosobnik: uwierano
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę uwierał
będę uwierać
będę uwierała
będę uwierać
będę uwierało
będę uwierać
będziemy uwierali
będziemy uwierać
będziemy uwierały
będziemy uwierać
2 os. będziesz uwierał
będziesz uwierać
będziesz uwierała
będziesz uwierać
będziesz uwierało
będziesz uwierać
będziecie uwierali
będziecie uwierać
będziecie uwierały
będziecie uwierać
3 os. będzie uwierał
będzie uwierać
będzie uwierała
będzie uwierać
będzie uwierało
będzie uwierać
będą uwierali
będą uwierać
będą uwierały
będą uwierać
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. uwierajmy
2 os. uwieraj
uwierajcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. uwierałbym
bym uwierał
uwierałabym
bym uwierała
uwierałobym
bym uwierało
uwieralibyśmy
byśmy uwierali
uwierałybyśmy
byśmy uwierały
2 os. uwierałbyś
byś uwierał
uwierałabyś
byś uwierała
uwierałobyś
byś uwierało
uwieralibyście
byście uwierali
uwierałybyście
byście uwierały
3 os. uwierałby
by uwierał
uwierałaby
by uwierała
uwierałoby
by uwierało
uwieraliby
by uwierali
uwierałyby
by uwierały
bezosobnik: uwierano by
bezokolicznik: uwierać
imiesłów przysłówkowy współczesny: uwierając
gerundium: uwieranie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. uwieranie
uwierania
D. uwierania
uwierań
C. uwieraniu
uwieraniom
B. uwieranie
uwierania
N. uwieraniem
uwieraniami
Ms. uwieraniu
uwieraniach
W. uwieranie
uwierania
imiesłów przymiotnikowy czynny: uwierający
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. uwierający
uwierający
uwierający
uwierające
uwierająca
D. uwierającego
uwierającego
uwierającego
uwierającego
uwierającej
C. uwierającemu
uwierającemu
uwierającemu
uwierającemu
uwierającej
B. uwierającego
uwierającego
uwierający
uwierające
uwierającą
N. uwierającym
uwierającym
uwierającym
uwierającym
uwierającą
Ms. uwierającym
uwierającym
uwierającym
uwierającym
uwierającej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. uwierający
uwierający
uwierające
uwierające
D. uwierających
uwierających
uwierających
uwierających
C. uwierającym
uwierającym
uwierającym
uwierającym
B. uwierających
uwierających
uwierających
uwierające
N. uwierającymi
uwierającymi
uwierającymi
uwierającymi
Ms. uwierających
uwierających
uwierających
uwierających
-
+ uwierać + (KOGO) -
W języku polskim na podstawowy niezachowany czasownik *wierać, odpowiadający np. ros. dial. virát' 'rozrzucać', serb. dial. poviram se 'włóczę się, tułam się' i kontynuujący psł. *virati (w genetycznym związku z *verti, vьrǫ 'zamykać, zawierać; kryć, chować') wskazują dziś już wyłącznie postaci prefigowane, np. roz-wierać, przy-wierać (st.pol. przywirać 'czepiać się, przylepiać się'), wy-wierać, czy właśnie u-wierać.