porządek - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

3.

stan, w którym jest przestrzegane prawo i w danym miejscu jest spokojnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Zasady współżycia społecznego

zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ład

Połączenia

porządek publiczny
porządek w kraju
porządek i spokój, porządek i sprawiedliwość
porządek panuje
pilnować, strzec porządku
przywrócić/przywracać, zakłócić/zakłócać, zapewnić/zapewniać, zaprowadzić/zaprowadzać porządek

Cytaty

	Oferta Rosji, obiecującej zaprowadzenie porządku w tej części świata, jest kusząca. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Azji Rosja żandarmem, Gazeta Wyborcza, 1994-01-19
	Nieletni, którzy naruszą porządek, muszą liczyć się z konsekwencjami: powiadomieniem szkoły, rodziców [...]. źródło: NKJP: 997: Czas Ostrzeszowski, nr 12, 2007
	W nocy z piątku na sobotę zatrzymano 113 Anglików, którzy byli w większości pijani i zakłócali porządek w mieście. źródło: NKJP: GOD: Expressem, Super Exprress, 2006
	Komendant Powiatowej Policji[...] złożył raport o stanie bezpieczeństwa i porządku publicznego w powiecie nowotarskim. Mówił też o sytuacji organizacyjnej i finansowej tutejszej komendy. źródło: NKJP: BZ: Sesja powiatowa w Nowym Targu - Pieniądze i polityka, Tygodnik Podhalański, 1999

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	porządek	porządki
D.	porządku	porządków
C.	porządkowi	porządkom
B.	porządek	porządki
N.	porządkiem	porządkami
Ms.	porządku	porządkach
W.	porządku	porządki

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

+

porządek

+

(JAKI)

Pochodzenie

ogsł. *porędъkъ 'kolejność, szyk, ład, porządek'

Forma słowiańska jest rzeczownikiem odczasownikowym od przedrostkowego *poręditi 'ustawić w szeregu, uporządkować, wprowadzić ład', który od psł. *ręditi 'ustawiać w szeregu, szeregować, porządkować, wprowadzać ład'; zob. rządzić