płoszyć - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

sprawiać, by zwierzę uciekało ze strachu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA

Świat zwierząt

hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przepłaszać
wypłaszać

Połączenia

hałas płoszy
płoszyć zwierzę, zwierzynę; konie; ptaki; gołębie, kaczki, wrony; ryby; stado czegoś
płoszyć i niepokoić, płoszyć i niszczyć; chwytać i płoszyć; polować i płoszyć, zabijać i płoszyć

Cytaty

Teraz wychodząc z cienia na światło polany, nie płoszył pasących się sarn. Podnosiły z wdziękiem swe prześliczne głowy, patrząc na wędrującego z czułą ciekawością.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Błogosławiona wina, 1996

Spotykaliśmy tam dzikie króliki i przycupnięci cichutko, żeby ich nie płoszyć, przyglądaliśmy się, jak smacznie wyjadają marchew i sałatę.

źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	płoszę	płoszymy
2 os.	płoszysz	płoszycie
3 os.	płoszy	płoszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	płoszyłem +(e)m płoszył	płoszyłam +(e)m płoszyła	płoszyłom +(e)m płoszyło	płoszyliśmy +(e)śmy płoszyli	płoszyłyśmy +(e)śmy płoszyły
2 os.	płoszyłeś +(e)ś płoszył	płoszyłaś +(e)ś płoszyła	płoszyłoś +(e)ś płoszyło	płoszyliście +(e)ście płoszyli	płoszyłyście +(e)ście płoszyły
3 os.	płoszył	płoszyła	płoszyło	płoszyli	płoszyły

bezosobnik: płoszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę płoszył będę płoszyć	będę płoszyła będę płoszyć	będę płoszyło będę płoszyć	będziemy płoszyli będziemy płoszyć	będziemy płoszyły będziemy płoszyć
2 os.	będziesz płoszył będziesz płoszyć	będziesz płoszyła będziesz płoszyć	będziesz płoszyło będziesz płoszyć	będziecie płoszyli będziecie płoszyć	będziecie płoszyły będziecie płoszyć
3 os.	będzie płoszył będzie płoszyć	będzie płoszyła będzie płoszyć	będzie płoszyło będzie płoszyć	będą płoszyli będą płoszyć	będą płoszyły będą płoszyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		płoszmy
2 os.	płosz	płoszcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	płoszyłbym bym płoszył	płoszyłabym bym płoszyła	płoszyłobym bym płoszyło	płoszylibyśmy byśmy płoszyli	płoszyłybyśmy byśmy płoszyły
2 os.	płoszyłbyś byś płoszył	płoszyłabyś byś płoszyła	płoszyłobyś byś płoszyło	płoszylibyście byście płoszyli	płoszyłybyście byście płoszyły
3 os.	płoszyłby by płoszył	płoszyłaby by płoszyła	płoszyłoby by płoszyło	płoszyliby by płoszyli	płoszyłyby by płoszyły

bezosobnik: płoszono by

bezokolicznik: płoszyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: płosząc

gerundium: płoszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	płoszenie	płoszenia
D.	płoszenia	płoszeń
C.	płoszeniu	płoszeniom
B.	płoszenie	płoszenia
N.	płoszeniem	płoszeniami
Ms.	płoszeniu	płoszeniach
W.	płoszenie	płoszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: płoszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	płoszący	płoszący	płoszący	płoszące	płosząca
D.	płoszącego	płoszącego	płoszącego	płoszącego	płoszącej
C.	płoszącemu	płoszącemu	płoszącemu	płoszącemu	płoszącej
B.	płoszącego	płoszącego	płoszący	płoszące	płoszącą
N.	płoszącym	płoszącym	płoszącym	płoszącym	płoszącą
Ms.	płoszącym	płoszącym	płoszącym	płoszącym	płoszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	płoszący	płoszący	płoszące	płoszące
D.	płoszących	płoszących	płoszących	płoszących
C.	płoszącym	płoszącym	płoszącym	płoszącym
B.	płoszących	płoszących	płoszących	płoszące
N.	płoszącymi	płoszącymi	płoszącymi	płoszącymi
Ms.	płoszących	płoszących	płoszących	płoszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: płoszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	płoszony	płoszony	płoszony	płoszone	płoszona
D.	płoszonego	płoszonego	płoszonego	płoszonego	płoszonej
C.	płoszonemu	płoszonemu	płoszonemu	płoszonemu	płoszonej
B.	płoszonego	płoszonego	płoszony	płoszone	płoszoną
N.	płoszonym	płoszonym	płoszonym	płoszonym	płoszoną
Ms.	płoszonym	płoszonym	płoszonym	płoszonym	płoszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	płoszeni	płoszeni	płoszone	płoszone
D.	płoszonych	płoszonych	płoszonych	płoszonych
C.	płoszonym	płoszonym	płoszonym	płoszonym
B.	płoszonych	płoszonych	płoszonych	płoszone
N.	płoszonymi	płoszonymi	płoszonymi	płoszonymi
Ms.	płoszonych	płoszonych	płoszonych	płoszonych

odpowiednik aspektowy: spłoszyć

Składnia

+

płoszyć

+

CO + (CZYM)

Pochodzenie

psł. *polšiti 'straszyć, płoszyć'

Forma prasłowiańska jest czasownikiem odprzymiotnikowym od psł.*polchъ 'zaniepokojony, spłoszony, przestraszony'; zob. płochy