-
6.
sprawiać, że ktoś przestaje coś odczuwać -
KATEGORIE FIZYCZNE
Cechy i właściwości materii
jakość i intensywność -
- rozpraszać niepokoje, nudę, obawy, podejrzenia, czyjąś senność, smutek, smutne myśli, wątpliwości
-
[...] słowa, którymi starał się mnie pocieszyć, nie rozpraszały mego smutku.
źródło: NKJP: Maria Irena Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski, Krzysztof Wesołowski: Znane i nieznane: rezydencje, ludzie, wydarzenia, 2001
Sukces gospodarczy dyktatury ułatwił rachunek sumienia nie tylko jej zwolennikom. Również inni ludzie zaczęli czuć się dumni, nowe domy, sklepy i towary skutecznie zagłuszały wyrzuty sumienia i rozpraszały wątpliwości.
źródło: NKJP: Daniel Passent: Choroba dyplomatyczna, 2002
Emir [...] wyrósł na potężnego lokalnego przywódcę, zdołał [...] narzucić zwierzchność Walencji, zaś [...] niechęć i wrogość króla Kastylii rozpraszał kolejnymi tysiącami dinarów.
źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy. Rycerze Chrystusa, 2007
Nasze wizyty rozpraszały też melancholię Ludwiga Czybirowa, który potrafił godzinami siedzieć w wielkim fotelu, wpatrzony w martwy [...] ekran telewizora. Ożywał na widok gości.
źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Dobre miejsce do umierania, 2005
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. rozpraszam
rozpraszamy
2 os. rozpraszasz
rozpraszacie
3 os. rozprasza
rozpraszają
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. rozpraszałem
+(e)m rozpraszał
rozpraszałam
+(e)m rozpraszała
rozpraszałom
+(e)m rozpraszało
rozpraszaliśmy
+(e)śmy rozpraszali
rozpraszałyśmy
+(e)śmy rozpraszały
2 os. rozpraszałeś
+(e)ś rozpraszał
rozpraszałaś
+(e)ś rozpraszała
rozpraszałoś
+(e)ś rozpraszało
rozpraszaliście
+(e)ście rozpraszali
rozpraszałyście
+(e)ście rozpraszały
3 os. rozpraszał
rozpraszała
rozpraszało
rozpraszali
rozpraszały
bezosobnik: rozpraszano
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę rozpraszał
będę rozpraszać
będę rozpraszała
będę rozpraszać
będę rozpraszało
będę rozpraszać
będziemy rozpraszali
będziemy rozpraszać
będziemy rozpraszały
będziemy rozpraszać
2 os. będziesz rozpraszał
będziesz rozpraszać
będziesz rozpraszała
będziesz rozpraszać
będziesz rozpraszało
będziesz rozpraszać
będziecie rozpraszali
będziecie rozpraszać
będziecie rozpraszały
będziecie rozpraszać
3 os. będzie rozpraszał
będzie rozpraszać
będzie rozpraszała
będzie rozpraszać
będzie rozpraszało
będzie rozpraszać
będą rozpraszali
będą rozpraszać
będą rozpraszały
będą rozpraszać
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. rozpraszajmy
2 os. rozpraszaj
rozpraszajcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. rozpraszałbym
bym rozpraszał
rozpraszałabym
bym rozpraszała
rozpraszałobym
bym rozpraszało
rozpraszalibyśmy
byśmy rozpraszali
rozpraszałybyśmy
byśmy rozpraszały
2 os. rozpraszałbyś
byś rozpraszał
rozpraszałabyś
byś rozpraszała
rozpraszałobyś
byś rozpraszało
rozpraszalibyście
byście rozpraszali
rozpraszałybyście
byście rozpraszały
3 os. rozpraszałby
by rozpraszał
rozpraszałaby
by rozpraszała
rozpraszałoby
by rozpraszało
rozpraszaliby
by rozpraszali
rozpraszałyby
by rozpraszały
bezosobnik: rozpraszano by
bezokolicznik: rozpraszać
imiesłów przysłówkowy współczesny: rozpraszając
gerundium: rozpraszanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. rozpraszanie
rozpraszania
D. rozpraszania
rozpraszań
C. rozpraszaniu
rozpraszaniom
B. rozpraszanie
rozpraszania
N. rozpraszaniem
rozpraszaniami
Ms. rozpraszaniu
rozpraszaniach
W. rozpraszanie
rozpraszania
imiesłów przymiotnikowy czynny: rozpraszający
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. rozpraszający
rozpraszający
rozpraszający
rozpraszające
rozpraszająca
D. rozpraszającego
rozpraszającego
rozpraszającego
rozpraszającego
rozpraszającej
C. rozpraszającemu
rozpraszającemu
rozpraszającemu
rozpraszającemu
rozpraszającej
B. rozpraszającego
rozpraszającego
rozpraszający
rozpraszające
rozpraszającą
N. rozpraszającym
rozpraszającym
rozpraszającym
rozpraszającym
rozpraszającą
Ms. rozpraszającym
rozpraszającym
rozpraszającym
rozpraszającym
rozpraszającej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. rozpraszający
rozpraszający
rozpraszające
rozpraszające
D. rozpraszających
rozpraszających
rozpraszających
rozpraszających
C. rozpraszającym
rozpraszającym
rozpraszającym
rozpraszającym
B. rozpraszających
rozpraszających
rozpraszających
rozpraszające
N. rozpraszającymi
rozpraszającymi
rozpraszającymi
rozpraszającymi
Ms. rozpraszających
rozpraszających
rozpraszających
rozpraszających
imiesłów przymiotnikowy bierny: rozpraszany
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. rozpraszany
rozpraszany
rozpraszany
rozpraszane
rozpraszana
D. rozpraszanego
rozpraszanego
rozpraszanego
rozpraszanego
rozpraszanej
C. rozpraszanemu
rozpraszanemu
rozpraszanemu
rozpraszanemu
rozpraszanej
B. rozpraszanego
rozpraszanego
rozpraszany
rozpraszane
rozpraszaną
N. rozpraszanym
rozpraszanym
rozpraszanym
rozpraszanym
rozpraszaną
Ms. rozpraszanym
rozpraszanym
rozpraszanym
rozpraszanym
rozpraszanej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. rozpraszani
rozpraszani
rozpraszane
rozpraszane
D. rozpraszanych
rozpraszanych
rozpraszanych
rozpraszanych
C. rozpraszanym
rozpraszanym
rozpraszanym
rozpraszanym
B. rozpraszanych
rozpraszanych
rozpraszanych
rozpraszane
N. rozpraszanymi
rozpraszanymi
rozpraszanymi
rozpraszanymi
Ms. rozpraszanych
rozpraszanych
rozpraszanych
rozpraszanych
odpowiednik aspektowy: rozproszyć
-
+ rozpraszać + CO -
Czasownik ze wzdłużeniem wokalizmu rdzennego o > a od rozproszyć .
Zob. prószyć