siąść - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

3.

zająć miejsce w jakimś pojeździe, siedząc w nim lub na nim albo dosiąść jakiegoś zwierzęcia, żeby pojechać dokądś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA

Transport

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wsiąść

Połączenia

siąść na furę, na rower, na sanie; na konia, na wielbłąda...

Cytaty

	Zaprzągł konie, siadł na furę, wziął bat, lejce i tak jeździł wokół miasta, aż się, panie, ściemniło. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996
	Sołtys z Gaci pierwszy doszedł do siebie i gdy tylko jego ubranie wyschło, mrucząc pod nosem coś, co nie brzmiało jak przeprosiny, siadł na sanie, zaciął konia batem i odjechał dłuższą drogą, po twardym gruncie. źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008
	Tylko grób stryja Władysława wyglądał tak, jakby od zeszłego roku nikt go nie odwiedzał. Mama trochę tam posprzątała. Pewnie jutro siądę na rower i pojadę go uporządkować. źródło: NKJP: Gazeta Radomszczańska
	Rankiem następnego dnia, zaledwie siedli na konie, bosman Nowicki zawołał wesoło (...) źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1957

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	siądę	siądziemy
2 os.	siądziesz	siądziecie
3 os.	siądzie	siądą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	siadłem +(e)m siadł	siadłam +(e)m siadła	siadłom +(e)m siadło	siedliśmy +(e)śmy siedli	siadłyśmy +(e)śmy siadły
2 os.	siadłeś +(e)ś siadł	siadłaś +(e)ś siadła	siadłoś +(e)ś siadło	siedliście +(e)ście siedli	siadłyście +(e)ście siadły
3 os.	siadł	siadła	siadło	siedli	siadły

bezosobnik: siądnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		siądźmy
2 os.	siądź	siądźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	siadłbym bym siadł	siadłabym bym siadła	siadłobym bym siadło	siedlibyśmy byśmy siedli	siadłybyśmy byśmy siadły
2 os.	siadłbyś byś siadł	siadłabyś byś siadła	siadłobyś byś siadło	siedlibyście byście siedli	siadłybyście byście siadły
3 os.	siadłby by siadł	siadłaby by siadła	siadłoby by siadło	siedliby by siedli	siadłyby by siadły

bezosobnik: siądnięto by

bezokolicznik: siąść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: siadłszy

gerundium: siądnięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	siądnięcie	siądnięcia
D.	siądnięcia	siądnięć
C.	siądnięciu	siądnięciom
B.	siądnięcie	siądnięcia
N.	siądnięciem	siądnięciami
Ms.	siądnięciu	siądnięciach
W.	siądnięcie	siądnięcia

odpowiednik aspektowy: siadać

Składnia

	+	siąść	+	na CO
	+	siąść	+	na CZYM

Pochodzenie

psł. sěsti [< *sēd-ti], *sędǫ 'przybrać pozycję siedzącą, siąść, osiąść'

Rdzeń *sēd- (z długą samogłoską ē) w językach słow. i bałt. . W przeciwieństwie do tematu bezokolicznika w formach czasu teraźniejszego pojawił się infiks nosowy, stąd np. psł. *sędǫ ‘siądę’ (z wcześniejszego *sī-n-d-).