rozłupać się - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

pod wpływem silnego uderzenia lub naporu podzielić się na części

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

podzielić się

Cytaty

[...] czułym gestem ujął butelkę, wprawnie stuknął w krawędź stołu tak, że lakowa główka rozłupała się niczym włoski orzech na dwie połowy, zdjął całkiem pod spodem luźną nakrętkę i nalał do szklanek po słusznej miarce mętnawego trunku.

źródło: NKJP: Jerzy Pilch: Moje pierwsze samobójstwo i dziewięć innych opowieści, 2006

I na oczach ludzi pękło serce dzwonu... Wszyscy to widzieli, dzwon zamilkł, zrzucili go na dół, rozłupał się o kamień, ale i tak już był pęknięty.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Imię twoje, 2008

Wiekowy dąb znajdujący się przy ul. Żwirki latem ubiegłego roku rozłupał się pod własnym ciężarem.

źródło: NKJP: Żywe pomniki, Dziennik Polski, 2001-07-19

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozłupię się	rozłupiemy się
2 os.	rozłupiesz się	rozłupiecie się
3 os.	rozłupie się	rozłupią się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozłupałem się +(e)m się rozłupał	rozłupałam się +(e)m się rozłupała	rozłupałom się +(e)m się rozłupało	rozłupaliśmy się +(e)śmy się rozłupali	rozłupałyśmy się +(e)śmy się rozłupały
2 os.	rozłupałeś się +(e)ś się rozłupał	rozłupałaś się +(e)ś się rozłupała	rozłupałoś się +(e)ś się rozłupało	rozłupaliście się +(e)ście się rozłupali	rozłupałyście się +(e)ście się rozłupały
3 os.	rozłupał się	rozłupała się	rozłupało się	rozłupali się	rozłupały się

bezosobnik: rozłupano się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozłupmy się
2 os.	rozłup się	rozłupcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozłupałbym się bym się rozłupał	rozłupałabym się bym się rozłupała	rozłupałobym się bym się rozłupało	rozłupalibyśmy się byśmy się rozłupali	rozłupałybyśmy się byśmy się rozłupały
2 os.	rozłupałbyś się byś się rozłupał	rozłupałabyś się byś się rozłupała	rozłupałobyś się byś się rozłupało	rozłupalibyście się byście się rozłupali	rozłupałybyście się byście się rozłupały
3 os.	rozłupałby się by się rozłupał	rozłupałaby się by się rozłupała	rozłupałoby się by się rozłupało	rozłupaliby się by się rozłupali	rozłupałyby się by się rozłupały

bezosobnik: rozłupano by się

bezokolicznik: rozłupać się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozłupawszy się

gerundium: rozłupanie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozłupanie się	rozłupania się
D.	rozłupania się	rozłupań się
C.	rozłupaniu się	rozłupaniom się
B.	rozłupanie się	rozłupania się
N.	rozłupaniem się	rozłupaniami się
Ms.	rozłupaniu się	rozłupaniach się
W.	rozłupanie się	rozłupania się

odpowiednik aspektowy: rozłupywać się

Składnia

	+	rozłupać się	+	(na CO)
	+	rozłupać się	+	(o CO)

Pochodzenie

Zob. łupać