-
2.a
książk. swoimi cechami wywoływać u odbiorcy uczucie lub wrażenie nazwane następującym rzeczownikiem -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Ocena i wartościowanie
słownictwo oceniające -
synonimy: wionąć
-
- wystawa tchnie czymś; miasto, otoczenie tchnęło czymś
- tchnąć nadzieją, optymizmem, świeżością; powagą, smutkiem, spokojem; autentyzmem, normalnością, profesjonalizmem; dostojeństwem, historią, tradycją; grozą
-
Wystawa tchnie świeżością i autentyczną ekspresją
źródło: NKJP: Tadeusz Jachnicki: Ponad setka wystawionych prac, Gazeta Krakowska, 2006-12-05
Dzieci z tornistrami wychodziły ze szkół. Narzeczeni trzymali się za ręce. Miasto tchnęło zwyczajną, powszednią normalnością.
źródło: NKJP: Koka, przegnani, zaginieni, Polityka, 2001-05-19
Mieszczańskie kamienice tchnęły dostojeństwem i tradycją.
źródło: NKJP: Z izb na salony, Dzienni Polski, 2002-04-19
Na tym tle nieliczne pozytywne charakterystyki świeciły jak klejnoty. Rzetelna i tchnąca autentyzmem była opinia starej bibliotekarki UW [...]
źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Jeżeli ze mną pojedziesz, 1993
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. tchnę
tchniemy
2 os. tchniesz
tchniecie
3 os. tchnie
tchną
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. tchnąłem
+(e)m tchnął
tchnęłam
+(e)m tchnęła
tchnęłom
+(e)m tchnęło
tchnęliśmy
+(e)śmy tchnęli
tchnęłyśmy
+(e)śmy tchnęły
2 os. tchnąłeś
+(e)ś tchnął
tchnęłaś
+(e)ś tchnęła
tchnęłoś
+(e)ś tchnęło
tchnęliście
+(e)ście tchnęli
tchnęłyście
+(e)ście tchnęły
3 os. tchnął
tchnęła
tchnęło
tchnęli
tchnęły
bezosobnik: tchnięto
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę tchnął
będę tchnąć
będę tchnęła
będę tchnąć
będę tchnęło
będę tchnąć
będziemy tchnęli
będziemy tchnąć
będziemy tchnęły
będziemy tchnąć
2 os. będziesz tchnął
będziesz tchnąć
będziesz tchnęła
będziesz tchnąć
będziesz tchnęło
będziesz tchnąć
będziecie tchnęli
będziecie tchnąć
będziecie tchnęły
będziecie tchnąć
3 os. będzie tchnął
będzie tchnąć
będzie tchnęła
będzie tchnąć
będzie tchnęło
będzie tchnąć
będą tchnęli
będą tchnąć
będą tchnęły
będą tchnąć
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. tchnijmy
2 os. tchnij
tchnijcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. tchnąłbym
bym tchnął
tchnęłabym
bym tchnęła
tchnęłobym
bym tchnęło
tchnęlibyśmy
byśmy tchnęli
tchnęłybyśmy
byśmy tchnęły
2 os. tchnąłbyś
byś tchnął
tchnęłabyś
byś tchnęła
tchnęłobyś
byś tchnęło
tchnęlibyście
byście tchnęli
tchnęłybyście
byście tchnęły
3 os. tchnąłby
by tchnął
tchnęłaby
by tchnęła
tchnęłoby
by tchnęło
tchnęliby
by tchnęli
tchnęłyby
by tchnęły
bezosobnik: tchnięto by
bezokolicznik: tchnąć
imiesłów przysłówkowy współczesny: tchnąc
imiesłów przysłówkowy uprzedni: tchnąwszy
gerundium: tchnięcie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. tchnięcie
tchnięcia
D. tchnięcia
tchnięć
C. tchnięciu
tchnięciom
B. tchnięcie
tchnięcia
N. tchnięciem
tchnięciami
Ms. tchnięciu
tchnięciach
W. tchnięcie
tchnięcia
imiesłów przymiotnikowy czynny: tchnący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. tchnący
tchnący
tchnący
tchnące
tchnąca
D. tchnącego
tchnącego
tchnącego
tchnącego
tchnącej
C. tchnącemu
tchnącemu
tchnącemu
tchnącemu
tchnącej
B. tchnącego
tchnącego
tchnący
tchnące
tchnącą
N. tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącą
Ms. tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. tchnący
tchnący
tchnące
tchnące
D. tchnących
tchnących
tchnących
tchnących
C. tchnącym
tchnącym
tchnącym
tchnącym
B. tchnących
tchnących
tchnących
tchnące
N. tchnącymi
tchnącymi
tchnącymi
tchnącymi
Ms. tchnących
tchnących
tchnących
tchnących
-
+ tchnąć + CZYM -
psł. *dъchnǫti 'wydawać tchnienie, dmuchać, wiać, chuchać; zionąć czymś, wydzielać woń'
Bezpośredni kontynuant formy prasłowiańskiej dchnąć poświadczony w staropolszczyźnie. Wyraz poprzez oboczność samogłoski pierwiastka ъ (< *ŭ) : y (<*ū) pozostaje w etymologicznej więzi z psł. *dychati (zob. dychać ).
-
+ tchnąć + CZYM