zatrzymać się - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

przestać posuwać się naprzód

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przystanąć
stanąć

Połączenia

autobus, jeździec, orszak, pociąg, przechodzień, radiowóz, samochód, tramwaj zatrzymał się; ciężarówka, dorożka, karawana, karetka, winda zatrzymała się
zatrzymać się na chodniku, na korytarzu, na parkingu, na peronie, na poboczu, na przystanku, na schodach, na stacji, na ulicy; na chwilę
zatrzymać się przed bramą, przed drzwiami, przed sklepem
zatrzymać się przy krawężniku, przy straganie
zatrzymać się w drzwiach, w progu
zatrzymać się z piskiem opon
zatrzymać się gwałtownie, nagle, natychmiast, raptownie
zatrzymać się i odwrócić się, zatrzymać się i rozejrzeć się, zatrzymać się i spojrzeć, zatrzymać się i zawrócić; wejść i zatrzymać się

Cytaty

Nie spieszył się. Zatrzymał się przy witrynie prezentującej pierwsze strony gazety z Wybrzeża.

źródło: NKJP: Marek Krajewski, Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009

Wyszedłszy na trawę, Dunaj otrzepał się dokumentnie od czubka nosa do końca ogona i ruszył przed siebie. Po chwili zatrzymał się raptownie i schyliwszy łeb zaczął węszyć, a potem biegać w kółko.

źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1961

Była szesnasta. Zakurzony opel zatrzymał się na nierównej piaszczystej drodze prowadzącej do rezydencji w Konstancinie-Jeziornie.

źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zatrzymam się	zatrzymamy się
2 os.	zatrzymasz się	zatrzymacie się
3 os.	zatrzyma się	zatrzymają się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zatrzymałem się +(e)m się zatrzymał	zatrzymałam się +(e)m się zatrzymała	zatrzymałom się +(e)m się zatrzymało	zatrzymaliśmy się +(e)śmy się zatrzymali	zatrzymałyśmy się +(e)śmy się zatrzymały
2 os.	zatrzymałeś się +(e)ś się zatrzymał	zatrzymałaś się +(e)ś się zatrzymała	zatrzymałoś się +(e)ś się zatrzymało	zatrzymaliście się +(e)ście się zatrzymali	zatrzymałyście się +(e)ście się zatrzymały
3 os.	zatrzymał się	zatrzymała się	zatrzymało się	zatrzymali się	zatrzymały się

bezosobnik: zatrzymano się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zatrzymajmy się
2 os.	zatrzymaj się	zatrzymajcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zatrzymałbym się bym się zatrzymał	zatrzymałabym się bym się zatrzymała	zatrzymałobym się bym się zatrzymało	zatrzymalibyśmy się byśmy się zatrzymali	zatrzymałybyśmy się byśmy się zatrzymały
2 os.	zatrzymałbyś się byś się zatrzymał	zatrzymałabyś się byś się zatrzymała	zatrzymałobyś się byś się zatrzymało	zatrzymalibyście się byście się zatrzymali	zatrzymałybyście się byście się zatrzymały
3 os.	zatrzymałby się by się zatrzymał	zatrzymałaby się by się zatrzymała	zatrzymałoby się by się zatrzymało	zatrzymaliby się by się zatrzymali	zatrzymałyby się by się zatrzymały

bezosobnik: zatrzymano by się

bezokolicznik: zatrzymać się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zatrzymawszy się

gerundium: zatrzymanie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zatrzymanie się	zatrzymania się
D.	zatrzymania się	zatrzymań się
C.	zatrzymaniu się	zatrzymaniom się
B.	zatrzymanie się	zatrzymania się
N.	zatrzymaniem się	zatrzymaniami się
Ms.	zatrzymaniu się	zatrzymaniach się
W.	zatrzymanie się	zatrzymania się

odpowiednik aspektowy: zatrzymywać się

Składnia

+

zatrzymać się

+

(GDZIE)

Pochodzenie

Zob. trzymać