tryskać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

wydobywać się skądś silnym wąskim strumieniem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

stan skupienia, trwałość materii

Połączenia

krew, ropa, woda; błoto tryska
tryskać z fontanny, z ziemi; z aorty, z rany

Cytaty

[...] ropa tryskała wszędzie i rzekami spływała do morza.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Nafta w ranach Zakaukazia, Gazeta Wyborcza, 1994-07-16

Krew tryskała z rany miarowo, zgodnie z biciem serca, a ja miałam uczucie, jakbym znalazła się we wnętrzu czerwonego kwiatu, wszystko było czerwone: okna, ściany, podłoga, meble…

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Rosyjski kochanek , 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	tryskam	tryskamy
2 os.	tryskasz	tryskacie
3 os.	tryska	tryskają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tryskałem +(e)m tryskał	tryskałam +(e)m tryskała	tryskałom +(e)m tryskało	tryskaliśmy +(e)śmy tryskali	tryskałyśmy +(e)śmy tryskały
2 os.	tryskałeś +(e)ś tryskał	tryskałaś +(e)ś tryskała	tryskałoś +(e)ś tryskało	tryskaliście +(e)ście tryskali	tryskałyście +(e)ście tryskały
3 os.	tryskał	tryskała	tryskało	tryskali	tryskały

bezosobnik: tryskano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tryskał będę tryskać	będę tryskała będę tryskać	będę tryskało będę tryskać	będziemy tryskali będziemy tryskać	będziemy tryskały będziemy tryskać
2 os.	będziesz tryskał będziesz tryskać	będziesz tryskała będziesz tryskać	będziesz tryskało będziesz tryskać	będziecie tryskali będziecie tryskać	będziecie tryskały będziecie tryskać
3 os.	będzie tryskał będzie tryskać	będzie tryskała będzie tryskać	będzie tryskało będzie tryskać	będą tryskali będą tryskać	będą tryskały będą tryskać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		tryskajmy
2 os.	tryskaj	tryskajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tryskałbym bym tryskał	tryskałabym bym tryskała	tryskałobym bym tryskało	tryskalibyśmy byśmy tryskali	tryskałybyśmy byśmy tryskały
2 os.	tryskałbyś byś tryskał	tryskałabyś byś tryskała	tryskałobyś byś tryskało	tryskalibyście byście tryskali	tryskałybyście byście tryskały
3 os.	tryskałby by tryskał	tryskałaby by tryskała	tryskałoby by tryskało	tryskaliby by tryskali	tryskałyby by tryskały

bezosobnik: tryskano by

bezokolicznik: tryskać

imiesłów przysłówkowy współczesny: tryskając

gerundium: tryskanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tryskanie	tryskania
D.	tryskania	tryskań
C.	tryskaniu	tryskaniom
B.	tryskanie	tryskania
N.	tryskaniem	tryskaniami
Ms.	tryskaniu	tryskaniach
W.	tryskanie	tryskania

imiesłów przymiotnikowy czynny: tryskający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tryskający	tryskający	tryskający	tryskające	tryskająca
D.	tryskającego	tryskającego	tryskającego	tryskającego	tryskającej
C.	tryskającemu	tryskającemu	tryskającemu	tryskającemu	tryskającej
B.	tryskającego	tryskającego	tryskający	tryskające	tryskającą
N.	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającą
Ms.	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tryskający	tryskający	tryskające	tryskające
D.	tryskających	tryskających	tryskających	tryskających
C.	tryskającym	tryskającym	tryskającym	tryskającym
B.	tryskających	tryskających	tryskających	tryskające
N.	tryskającymi	tryskającymi	tryskającymi	tryskającymi
Ms.	tryskających	tryskających	tryskających	tryskających

odpowiednik aspektowy: trysnąć

Składnia

+

tryskać

+

(SKĄD) + (DOKĄD) + (CZYM)

Pochodzenie

zach. psł. *tryskati 'tryskać, wytryskiwać'

Postać z bezdźwięcznym nagłosem t- jest wariantywna do psł. *dristati / *drizdati / *driskati 'mieć biegunkę, rozwolnienie' (skąd np. pol. dial. drzystać / drystać). Zjawisko częste wśród wyrazów dźwiękonaśladowczych (por. pryskać i bryzgać ).