dźwigać - Wielki słownik języka polskiego PAN

5.

odbudowywać coś

CZŁOWIEK I TECHNIKA

Budownictwo

czynności związane z budową

dźwigać budowlę, dom, ratusz
dźwigać z gruzów, z ruiny

W 1989 r. zaczęto dźwigać z ruin ratusz. Piękny neogotycko-neorenesansowy gmach, wzniesiony w latach 30. XIX wieku [...].

źródło: NKJP: Jakub Taczanowski: Jak Feniks z popiołów, Dziennik Polski, 2005-10-15

Z jakiegoś zakurzonego biura konserwatorskiego jeździł do miasteczek i tam dźwigał z gruzów i sklejał czerepy starych budowli, mury i wieże, dawne kształty splatał z tym, co zrodziło się w jego głowie.

źródło: NKJP: Zygmunt Haupt: Baskijski diabel: opowiadania i reportaże, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dźwigam	dźwigamy
2 os.	dźwigasz	dźwigacie
3 os.	dźwiga	dźwigają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dźwigałem +(e)m dźwigał	dźwigałam +(e)m dźwigała	dźwigałom +(e)m dźwigało	dźwigaliśmy +(e)śmy dźwigali	dźwigałyśmy +(e)śmy dźwigały
2 os.	dźwigałeś +(e)ś dźwigał	dźwigałaś +(e)ś dźwigała	dźwigałoś +(e)ś dźwigało	dźwigaliście +(e)ście dźwigali	dźwigałyście +(e)ście dźwigały
3 os.	dźwigał	dźwigała	dźwigało	dźwigali	dźwigały

bezosobnik: dźwigano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dźwigał będę dźwigać	będę dźwigała będę dźwigać	będę dźwigało będę dźwigać	będziemy dźwigali będziemy dźwigać	będziemy dźwigały będziemy dźwigać
2 os.	będziesz dźwigał będziesz dźwigać	będziesz dźwigała będziesz dźwigać	będziesz dźwigało będziesz dźwigać	będziecie dźwigali będziecie dźwigać	będziecie dźwigały będziecie dźwigać
3 os.	będzie dźwigał będzie dźwigać	będzie dźwigała będzie dźwigać	będzie dźwigało będzie dźwigać	będą dźwigali będą dźwigać	będą dźwigały będą dźwigać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dźwigajmy
2 os.	dźwigaj	dźwigajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dźwigałbym bym dźwigał	dźwigałabym bym dźwigała	dźwigałobym bym dźwigało	dźwigalibyśmy byśmy dźwigali	dźwigałybyśmy byśmy dźwigały
2 os.	dźwigałbyś byś dźwigał	dźwigałabyś byś dźwigała	dźwigałobyś byś dźwigało	dźwigalibyście byście dźwigali	dźwigałybyście byście dźwigały
3 os.	dźwigałby by dźwigał	dźwigałaby by dźwigała	dźwigałoby by dźwigało	dźwigaliby by dźwigali	dźwigałyby by dźwigały

bezosobnik: dźwigano by

bezokolicznik: dźwigać

imiesłów przysłówkowy współczesny: dźwigając

gerundium: dźwiganie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dźwiganie	dźwigania
D.	dźwigania	dźwigań
C.	dźwiganiu	dźwiganiom
B.	dźwiganie	dźwigania
N.	dźwiganiem	dźwiganiami
Ms.	dźwiganiu	dźwiganiach
W.	dźwiganie	dźwigania

imiesłów przymiotnikowy czynny: dźwigający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dźwigający	dźwigający	dźwigający	dźwigające	dźwigająca
D.	dźwigającego	dźwigającego	dźwigającego	dźwigającego	dźwigającej
C.	dźwigającemu	dźwigającemu	dźwigającemu	dźwigającemu	dźwigającej
B.	dźwigającego	dźwigającego	dźwigający	dźwigające	dźwigającą
N.	dźwigającym	dźwigającym	dźwigającym	dźwigającym	dźwigającą
Ms.	dźwigającym	dźwigającym	dźwigającym	dźwigającym	dźwigającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dźwigający	dźwigający	dźwigające	dźwigające
D.	dźwigających	dźwigających	dźwigających	dźwigających
C.	dźwigającym	dźwigającym	dźwigającym	dźwigającym
B.	dźwigających	dźwigających	dźwigających	dźwigające
N.	dźwigającymi	dźwigającymi	dźwigającymi	dźwigającymi
Ms.	dźwigających	dźwigających	dźwigających	dźwigających

imiesłów przymiotnikowy bierny: dźwigany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dźwigany	dźwigany	dźwigany	dźwigane	dźwigana
D.	dźwiganego	dźwiganego	dźwiganego	dźwiganego	dźwiganej
C.	dźwiganemu	dźwiganemu	dźwiganemu	dźwiganemu	dźwiganej
B.	dźwiganego	dźwiganego	dźwigany	dźwigane	dźwiganą
N.	dźwiganym	dźwiganym	dźwiganym	dźwiganym	dźwiganą
Ms.	dźwiganym	dźwiganym	dźwiganym	dźwiganym	dźwiganej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dźwigani	dźwigani	dźwigane	dźwigane
D.	dźwiganych	dźwiganych	dźwiganych	dźwiganych
C.	dźwiganym	dźwiganym	dźwiganym	dźwiganym
B.	dźwiganych	dźwiganych	dźwiganych	dźwigane
N.	dźwiganymi	dźwiganymi	dźwiganymi	dźwiganymi
Ms.	dźwiganych	dźwiganych	dźwiganych	dźwiganych

odpowiednik aspektowy: dźwignąć

Składnia

+

dźwigać

+

CO + z CZEGO

Pochodzenie

psł. *dvigati 'podnosić; poruszać'