Jak korzystać ze słownika?

rzec

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

1. powiedzieć

Definicja

1.
książk. powiedzieć (wytworzyć ciąg dźwięków)
Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Język

mówienie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

powiedzieć

Połączenia
rzec jakimś głosem, tonem

rzec z uśmiechem, ze smutkiem

rzec cicho, dobitnie, głośno, spokojnie; półgłosem

	Fortecki nie chciał najpierw nic mówić. Znowu wprowadził mój rower do środka. Potem rzekł, że skrzynka już się robi, ale nie chciał mi jej pokazać. źródło: NKJP: Wiesław Dymny, Opowiadania zwykłe, 1997 [data publ.]
	Mężczyzna ukłonił mu się i coś rzekł, lecz stary, nie poznawszy go widocznie, zmilczał, a później patrzył za nim długo jak za obcym. P. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959
	[...] zapomniał już widocznie na obczyźnie mowy swojej ojczystej, bo nic nie rzekł, tylko nałożywszy czapkę, którą przedtem był zdjął na znak szacunku, usiadł na swoim miejscu, zatrzasnął drzwi i ruszył w milczeniu. . źródło: NKJP: Sławomir Mrożek, Opowiadania 1974-1979
	- Jeżeli trzeba, oddam mego syna - rzekł głucho Elizer. - Potrzeba jeszcze drugiego. Skąd wziąć? Żona Jahiela powiła niedawno chłopca... źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
1 os.	rzeknę			rzekniemy
2 os.	rzekniesz			rzekniecie
3 os.	rzeknie			rzekną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzekłem +(e)m rzekł	rzekłam +(e)m rzekła	rzekłom +(e)m rzekło	rzekliśmy +(e)śmy rzekli	rzekłyśmy +(e)śmy rzekły
2 os.	rzekłeś +(e)ś rzekł	rzekłaś +(e)ś rzekła	rzekłoś +(e)ś rzekło	rzekliście +(e)ście rzekli	rzekłyście +(e)ście rzekły
3 os.	rzekł	rzekła	rzekło	rzekli	rzekły

bezosobnik: rzeknięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rzeknijmy
2 os.	rzeknij	rzeknijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzekłbym bym rzekł	rzekłabym bym rzekła	rzekłobym bym rzekło	rzeklibyśmy byśmy rzekli	rzekłybyśmy byśmy rzekły
2 os.	rzekłbyś byś rzekł	rzekłabyś byś rzekła	rzekłobyś byś rzekło	rzeklibyście byście rzekli	rzekłybyście byście rzekły
3 os.	rzekłby by rzekł	rzekłaby by rzekła	rzekłoby by rzekło	rzekliby by rzekli	rzekłyby by rzekły

bezosobnik: rzeknięto by

bezokolicznik: rzec

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rzekłszy

gerundium: rzeknięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzeknięcie	rzeknięcia
D.	rzeknięcia	rzeknięć
C.	rzeknięciu	rzeknięciom
B.	rzeknięcie	rzeknięcia
N.	rzeknięciem	rzeknięciami
Ms.	rzeknięciu	rzeknięciach
W.	rzeknięcie	rzeknięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: rzeknięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzeknięty	rzeknięty	rzeknięty	rzeknięte	rzeknięta
D.	rzekniętego	rzekniętego	rzekniętego	rzekniętego	rzekniętej
C.	rzekniętemu	rzekniętemu	rzekniętemu	rzekniętemu	rzekniętej
B.	rzekniętego	rzekniętego	rzeknięty	rzeknięte	rzekniętą
N.	rzekniętym	rzekniętym	rzekniętym	rzekniętym	rzekniętą
Ms.	rzekniętym	rzekniętym	rzekniętym	rzekniętym	rzekniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzeknięci	rzeknięci	rzeknięte	rzeknięte
D.	rzekniętych	rzekniętych	rzekniętych	rzekniętych
C.	rzekniętym	rzekniętym	rzekniętym	rzekniętym
B.	rzekniętych	rzekniętych	rzekniętych	rzeknięte
N.	rzekniętymi	rzekniętymi	rzekniętymi	rzekniętymi
Ms.	rzekniętych	rzekniętych	rzekniętych	rzekniętych

Rz_osobowy	+	rzec	+	(CO)
Rz_osobowy	+	rzec	+	że ZDANIE
Rz_osobowy	+	rzec	+	MOWA WPROST

Pochodzenie

psł. *rekti, *rekǫ 'mówić, powiedzieć, nazwać'