trącić - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

dotknąć lub uderzyć kogoś albo coś bardzo lekko

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Praca

rodzaje pracy

	synonimy:	potrącić
	hiperonimy:	uderzyć

Połączenia

trącić kogoś/coś barkiem, butem, czubkiem (buta), łokciem, nogą, nosem, palcem, ramieniem, stopą
trącić od niechcenia
trącić w bok, w ramię
trącić delikatnie, lekko, mocno, niechcący

Cytaty

	Nagle ktoś mnie trącił. Drgnąłem, jakbym się obudził z ciężkiego snu. źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1961
	Nowak trącił w ramię Drzyzgę, który siedział z zamkniętymi oczami. źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Wilcza wyspa, 2006
	Trącił palcem kość, która rozsypała się na kawałki. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004
	Trącone krzesło przesunęło się po podłodze i zaraz na schodach zatętniły szybkie, drobne kroki. źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997
	Piorun zrozumiał to trącenie, więc obaj chłopcy zrobili w tył zwrot i wyszli. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zamach na wyspę, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	trącę	trącimy
2 os.	trącisz	trącicie
3 os.	trąci	trącą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	trąciłem +(e)m trącił	trąciłam +(e)m trąciła	trąciłom +(e)m trąciło	trąciliśmy +(e)śmy trącili	trąciłyśmy +(e)śmy trąciły
2 os.	trąciłeś +(e)ś trącił	trąciłaś +(e)ś trąciła	trąciłoś +(e)ś trąciło	trąciliście +(e)ście trącili	trąciłyście +(e)ście trąciły
3 os.	trącił	trąciła	trąciło	trącili	trąciły

bezosobnik: trącono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		trąćmy
2 os.	trąć	trąćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	trąciłbym bym trącił	trąciłabym bym trąciła	trąciłobym bym trąciło	trącilibyśmy byśmy trącili	trąciłybyśmy byśmy trąciły
2 os.	trąciłbyś byś trącił	trąciłabyś byś trąciła	trąciłobyś byś trąciło	trącilibyście byście trącili	trąciłybyście byście trąciły
3 os.	trąciłby by trącił	trąciłaby by trąciła	trąciłoby by trąciło	trąciliby by trącili	trąciłyby by trąciły

bezosobnik: trącono by

bezokolicznik: trącić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: trąciwszy

gerundium: trącenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	trącenie	trącenia
D.	trącenia	trąceń
C.	trąceniu	trąceniom
B.	trącenie	trącenia
N.	trąceniem	trąceniami
Ms.	trąceniu	trąceniach
W.	trącenie	trącenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: trącony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	trącony	trącony	trącony	trącone	trącona
D.	trąconego	trąconego	trąconego	trąconego	trąconej
C.	trąconemu	trąconemu	trąconemu	trąconemu	trąconej
B.	trąconego	trąconego	trącony	trącone	trąconą
N.	trąconym	trąconym	trąconym	trąconym	trąconą
Ms.	trąconym	trąconym	trąconym	trąconym	trąconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	trąceni	trąceni	trącone	trącone
D.	trąconych	trąconych	trąconych	trąconych
C.	trąconym	trąconym	trąconym	trąconym
B.	trąconych	trąconych	trąconych	trącone
N.	trąconymi	trąconymi	trąconymi	trąconymi
Ms.	trąconych	trąconych	trąconych	trąconych

odpowiednik aspektowy: trącać

Składnia

+

trącić

+

KOGO/CO + (CZYM)

Pochodzenie

psł. *trǫtiti 'lekko uderzyć, stuknąć, nacisnąć, popchnąć' > 'wydać nieprzyjemny zapach przy poruszeniu' > 'nieprzyjemnie pachnieć, śmierdzieć'

Późnoprasłowiański temat *trǫt- (uogólniony w całej odmianie) z wcześniejszego *trǫk/t-, po uproszczeniu grupy spółgłoskowej *kt > *t. Zdaniem Z. Babika (Pożegnanie z lasem, s. 42) jest to zapewne czasownik oparty na temacie rzeczownika *trank-ta- > *trǫtъ (niepoświadczonego jednak w znaczeniu ‘dotknięcie, trącenie’).