-
1.
zamykać na jakimś przedmiocie palce, obejmować go ręką lub narzędziem urządzonym na podobieństwo ręki, z zamiarem przesunięcia tego przedmiotu z miejsca, na którym się znajdował -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA
Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego
czynności i stany fizjologiczne -
- brać dziecko, paczkę, pakunek;
- brać dłonią, łapą, palcami, ręką, zębami; brać łyżką, widelcem
- brać w dłoń, w rękę
- brać za ramię, za rękę, za uszy
-
Idź pierwszy. Wyjmuje z kieszeni kurtki latarkę elektryczną i wręcza mu ją. Mężczyzna bierze latarkę i wchodzi do ciemnego i ciasnego przedsionka schodów.
źródło: NKJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 1975
Wytrawnemu hodowcy wystarczy wejść do gołębnika i popatrzeć: wie, który jest albo zapowiada się na dobrego lotnika. Niektórzy biorą gołębia w rękę, żeby poczuć jego układ kostny, mięśniowy, dokładnie obejrzeć upierzenie i spojrzeć w oczy.
źródło: NKJP: Barbara Pietkiewicz: Go! Gołąb go!, Polityka, 2006-06-03
Telak bierze za rękę Jarczykową i prowadzi ją w odległy kraniec pomieszczenia.
źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski, Uwikłanie, 2007
Ślimaki serwuje się bardzo gorące na małej patelence. Bez skorupek je się jak mięso — widelcem. Z patelenki bierze się je szczypcami i lewą ręką trzyma się ślimaka w szczypcach, a prawą wybiera widelcem ze środka smaczne mięso.
źródło: NKJP: Tadeusz Rojek: Jak to się je : savoir-vivre przy stole, 1994
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. biorę
bierzemy
2 os. bierzesz
bierzecie
3 os. bierze
biorą
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. brałem
+(e)m brał
brałam
+(e)m brała
brałom
+(e)m brało
braliśmy
+(e)śmy brali
brałyśmy
+(e)śmy brały
2 os. brałeś
+(e)ś brał
brałaś
+(e)ś brała
brałoś
+(e)ś brało
braliście
+(e)ście brali
brałyście
+(e)ście brały
3 os. brał
brała
brało
brali
brały
bezosobnik: brano
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę brał
będę brać
będę brała
będę brać
będę brało
będę brać
będziemy brali
będziemy brać
będziemy brały
będziemy brać
2 os. będziesz brał
będziesz brać
będziesz brała
będziesz brać
będziesz brało
będziesz brać
będziecie brali
będziecie brać
będziecie brały
będziecie brać
3 os. będzie brał
będzie brać
będzie brała
będzie brać
będzie brało
będzie brać
będą brali
będą brać
będą brały
będą brać
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. bierzmy
2 os. bierz
bierzcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. brałbym
bym brał
brałabym
bym brała
brałobym
bym brało
bralibyśmy
byśmy brali
brałybyśmy
byśmy brały
2 os. brałbyś
byś brał
brałabyś
byś brała
brałobyś
byś brało
bralibyście
byście brali
brałybyście
byście brały
3 os. brałby
by brał
brałaby
by brała
brałoby
by brało
braliby
by brali
brałyby
by brały
bezosobnik: brano by
bezokolicznik: brać
imiesłów przysłówkowy współczesny: biorąc
gerundium: branie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. branie
brania
D. brania
brań
C. braniu
braniom
B. branie
brania
N. braniem
braniami
Ms. braniu
braniach
W. branie
brania
imiesłów przymiotnikowy czynny: biorący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. biorący
biorący
biorący
biorące
biorąca
D. biorącego
biorącego
biorącego
biorącego
biorącej
C. biorącemu
biorącemu
biorącemu
biorącemu
biorącej
B. biorącego
biorącego
biorący
biorące
biorącą
N. biorącym
biorącym
biorącym
biorącym
biorącą
Ms. biorącym
biorącym
biorącym
biorącym
biorącej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. biorący
biorący
biorące
biorące
D. biorących
biorących
biorących
biorących
C. biorącym
biorącym
biorącym
biorącym
B. biorących
biorących
biorących
biorące
N. biorącymi
biorącymi
biorącymi
biorącymi
Ms. biorących
biorących
biorących
biorących
imiesłów przymiotnikowy bierny: brany
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. brany
brany
brany
brane
brana
D. branego
branego
branego
branego
branej
C. branemu
branemu
branemu
branemu
branej
B. branego
branego
brany
brane
braną
N. branym
branym
branym
branym
braną
Ms. branym
branym
branym
branym
branej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. brani
brani
brane
brane
D. branych
branych
branych
branych
C. branym
branym
branym
branym
B. branych
branych
branych
brane
N. branymi
branymi
branymi
branymi
Ms. branych
branych
branych
branych
odpowiednik aspektowy: wziąć
-
Rzżywotny + brać + CO + (CZYM)Rzosobowy + brać + KOGO/CO + za CO -
psł. *bьrati