pragnąć - Wielki słownik języka polskiego PAN

3.

chcieć podkreślić ważność tego, o czym się mówi lub pisze

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność intelektualna człowieka

nazwy działań intelektualnych człowieka

pragnę nadmienić, oświadczyć, podkreślić, poinformować, pozdrowić kogoś, przypomnieć, że..., wyjaśnić, zauważyć, zwrócić uwagę

	Bez słowa wyjęła mu kartkę z ręki i zaczęła szybko przebiegać wzrokiem po papierze. [...] Na początek pragnę Cię pozdrowić. Płyniemy Nirhą na południe, jest czerwiec. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Pogrzeb czarownicy, 2003
	Niżej wymienione oficyny wydawnicze pragną poinformować, że ich przedstawiciele nie wezmą udziału w tegorocznych Międzynarodowych Targach Książki w Warszawie. źródło: NKJP: Oświadczenie, Kultura, 1989-05/500
	Rzecznik Ubezpieczonych pragnie wyjaśnić, że przepisy prawa nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględniać przy ustalaniu wysokości tego świadczenia. źródło: NKJP: Feralna torba, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2009-05-19
	Pragniemy nadmienić, że Państwo prowadzą działalność gospodarczą na własny rachunek. źródło: NKJP: Jolanta Flach: Kara, kolegium i odebrany mandat delegata, Tygodnik Podhalański, 1999-21

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pragnę	pragniemy
2 os.	pragniesz	pragniecie
3 os.	pragnie	pragną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pragnąłem +(e)m pragnął	pragnęłam +(e)m pragnęła	pragnęłom +(e)m pragnęło	pragnęliśmy +(e)śmy pragnęli	pragnęłyśmy +(e)śmy pragnęły
2 os.	pragnąłeś +(e)ś pragnął	pragnęłaś +(e)ś pragnęła	pragnęłoś +(e)ś pragnęło	pragnęliście +(e)ście pragnęli	pragnęłyście +(e)ście pragnęły
3 os.	pragnął	pragnęła	pragnęło	pragnęli	pragnęły

bezosobnik: pragnięto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pragnął będę pragnąć	będę pragnęła będę pragnąć	będę pragnęło będę pragnąć	będziemy pragnęli będziemy pragnąć	będziemy pragnęły będziemy pragnąć
2 os.	będziesz pragnął będziesz pragnąć	będziesz pragnęła będziesz pragnąć	będziesz pragnęło będziesz pragnąć	będziecie pragnęli będziecie pragnąć	będziecie pragnęły będziecie pragnąć
3 os.	będzie pragnął będzie pragnąć	będzie pragnęła będzie pragnąć	będzie pragnęło będzie pragnąć	będą pragnęli będą pragnąć	będą pragnęły będą pragnąć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pragnijmy
2 os.	pragnij	pragnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pragnąłbym bym pragnął	pragnęłabym bym pragnęła	pragnęłobym bym pragnęło	pragnęlibyśmy byśmy pragnęli	pragnęłybyśmy byśmy pragnęły
2 os.	pragnąłbyś byś pragnął	pragnęłabyś byś pragnęła	pragnęłobyś byś pragnęło	pragnęlibyście byście pragnęli	pragnęłybyście byście pragnęły
3 os.	pragnąłby by pragnął	pragnęłaby by pragnęła	pragnęłoby by pragnęło	pragnęliby by pragnęli	pragnęłyby by pragnęły

bezosobnik: pragnięto by

bezokolicznik: pragnąć

imiesłów przysłówkowy współczesny: pragnąc

gerundium: pragnięcie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pragnięcie	pragnięcia
D.	pragnięcia	pragnięć
C.	pragnięciu	pragnięciom
B.	pragnięcie	pragnięcia
N.	pragnięciem	pragnięciami
Ms.	pragnięciu	pragnięciach
W.	pragnięcie	pragnięcia

imiesłów przymiotnikowy czynny: pragnący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pragnący	pragnący	pragnący	pragnące	pragnąca
D.	pragnącego	pragnącego	pragnącego	pragnącego	pragnącej
C.	pragnącemu	pragnącemu	pragnącemu	pragnącemu	pragnącej
B.	pragnącego	pragnącego	pragnący	pragnące	pragnącą
N.	pragnącym	pragnącym	pragnącym	pragnącym	pragnącą
Ms.	pragnącym	pragnącym	pragnącym	pragnącym	pragnącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pragnący	pragnący	pragnące	pragnące
D.	pragnących	pragnących	pragnących	pragnących
C.	pragnącym	pragnącym	pragnącym	pragnącym
B.	pragnących	pragnących	pragnących	pragnące
N.	pragnącymi	pragnącymi	pragnącymi	pragnącymi
Ms.	pragnących	pragnących	pragnących	pragnących

Składnia

+

pragnąć

+

BEZOKOLICZNIK

Pochodzenie

zach. psł. *pragnǫti 'schnąć, usychać, wysychać'

Forma prasłowiańska w związku etymologicznym z psł. *pražiti 'wysuszać przez podgrzewanie, przypalanie, palić, piec, smażyć'; na gruncie słowiańskim z pierwotnego znaczenia 'schnąć, usychać, wysychać' rozwinęło się znaczenie 'usychać z braku czegoś, tęsknić za czymś' (Bor); zob. prażyć