-
5.
wspólnie wyznaczać do pełnienia jakiejś funkcji -
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Funkcjonowanie państwa
władza państwowa
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Zasady współżycia społecznego
stosunki, grupy i organizacje społeczne -
synonimy: wybierać
-
- obierać burmistrza, papieża, posła, prezesa, rząd, senatorów, urzędników, żonę
- obierać królem, patronem
- obierać do parlamentu
- obierać na starostów
- obierać na sejmikach, na wiecach
- obierać w jakimś okręgu; w tajnym głosowaniu
- obierać za bohatera, za patrona, za przeciwnika
- obierać demokratycznie, tradycyjnie
-
1632 - umiera Zygmunt III Waza, 13 listopada „najzgodniejsza elekcja” obiera królem jego syna, Władysława IV Wazę.
źródło: NKJP: Spokój pod wulkanem, Dziennik Polski - Magazyn, 2001-01-05
Po powrocie do Polski w listopadzie 1918 r. Piłsudski otrzymuje pełnię władzy. Wojna na ziemiach polskich była jednak dłuższa o ponad 2 lata. Sejm Ustawodawczy obiera Piłsudskiego 20 lutego 1919 r. na Naczelnika Państwa.
źródło: NKJP: Bogusław Uziembło: Józef Piłsudski 1867-1935, 2000, prasa
Apostoł Maciej wędrował przez Judeę, Etiopię i Kolchidę, głosząc Ewangelię. Jego ziemska wędrówka dopełniła się w Jerozolimie, gdzie zginął śmiercią męczeńską. Jego również w czasach średniowiecza obierały za swego patrona liczne cechy - opiekował się cieślami, stolarzami, kowalami, a także rzeźnikami i cukiernikami.
źródło: NKJP: Bogna Wernichowska: Zodiak apostolski (II), Dziennik Polski - Pejzaż, 2002-10-12
Od ludzi, którzy zajmują wysoką pozycję wymagamy więcej. Rektor jest najwyższym urzędnikiem w uczelni, obieranym w dodatku drogą demokratyczną w tajnym głosowaniu.
źródło: NKJP: Barbara Cieszewska, Marek Wroński: Polemiki, 1998, prasa
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. obieram
obieramy
2 os. obierasz
obieracie
3 os. obiera
obierają
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. obierałem
+(e)m obierał
obierałam
+(e)m obierała
obierałom
+(e)m obierało
obieraliśmy
+(e)śmy obierali
obierałyśmy
+(e)śmy obierały
2 os. obierałeś
+(e)ś obierał
obierałaś
+(e)ś obierała
obierałoś
+(e)ś obierało
obieraliście
+(e)ście obierali
obierałyście
+(e)ście obierały
3 os. obierał
obierała
obierało
obierali
obierały
bezosobnik: obierano
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę obierał
będę obierać
będę obierała
będę obierać
będę obierało
będę obierać
będziemy obierali
będziemy obierać
będziemy obierały
będziemy obierać
2 os. będziesz obierał
będziesz obierać
będziesz obierała
będziesz obierać
będziesz obierało
będziesz obierać
będziecie obierali
będziecie obierać
będziecie obierały
będziecie obierać
3 os. będzie obierał
będzie obierać
będzie obierała
będzie obierać
będzie obierało
będzie obierać
będą obierali
będą obierać
będą obierały
będą obierać
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. obierajmy
2 os. obieraj
obierajcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. obierałbym
bym obierał
obierałabym
bym obierała
obierałobym
bym obierało
obieralibyśmy
byśmy obierali
obierałybyśmy
byśmy obierały
2 os. obierałbyś
byś obierał
obierałabyś
byś obierała
obierałobyś
byś obierało
obieralibyście
byście obierali
obierałybyście
byście obierały
3 os. obierałby
by obierał
obierałaby
by obierała
obierałoby
by obierało
obieraliby
by obierali
obierałyby
by obierały
bezosobnik: obierano by
bezokolicznik: obierać
imiesłów przysłówkowy współczesny: obierając
gerundium: obieranie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. obieranie
obierania
D. obierania
obierań
C. obieraniu
obieraniom
B. obieranie
obierania
N. obieraniem
obieraniami
Ms. obieraniu
obieraniach
W. obieranie
obierania
imiesłów przymiotnikowy czynny: obierający
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. obierający
obierający
obierający
obierające
obierająca
D. obierającego
obierającego
obierającego
obierającego
obierającej
C. obierającemu
obierającemu
obierającemu
obierającemu
obierającej
B. obierającego
obierającego
obierający
obierające
obierającą
N. obierającym
obierającym
obierającym
obierającym
obierającą
Ms. obierającym
obierającym
obierającym
obierającym
obierającej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. obierający
obierający
obierające
obierające
D. obierających
obierających
obierających
obierających
C. obierającym
obierającym
obierającym
obierającym
B. obierających
obierających
obierających
obierające
N. obierającymi
obierającymi
obierającymi
obierającymi
Ms. obierających
obierających
obierających
obierających
imiesłów przymiotnikowy bierny: obierany
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. obierany
obierany
obierany
obierane
obierana
D. obieranego
obieranego
obieranego
obieranego
obieranej
C. obieranemu
obieranemu
obieranemu
obieranemu
obieranej
B. obieranego
obieranego
obierany
obierane
obieraną
N. obieranym
obieranym
obieranym
obieranym
obieraną
Ms. obieranym
obieranym
obieranym
obieranym
obieranej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. obierani
obierani
obierane
obierane
D. obieranych
obieranych
obieranych
obieranych
C. obieranym
obieranym
obieranym
obieranym
B. obieranych
obieranych
obieranych
obierane
N. obieranymi
obieranymi
obieranymi
obieranymi
Ms. obieranych
obieranych
obieranych
obieranych
odpowiednik aspektowy: obrać
-
Rzosobowy + obierać + KOGO + (KIM)Rzosobowy + obierać + KOGO + (na KOGO | za KOGO) -
psł. *obbirati, *obbirajǫ 'obierać, ściągać, zdzierać, oczyszczać; wybierać; wzbierać (nanosić)'
Czasownik z przedrostkiem *ob- od psł. *birati, *birajǫ, który pozostaje w bezpośredniej relacji z *ob-bьrati, *ob-berǫ. Zob. brać .