drżeć - Wielki słownik języka polskiego PAN

3.

książk. odczuwać zagrożenie lub obawę przed czymś, co dana osoba uznaje za złe, nieprzyjemne lub niebezpieczne dla siebie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Stany psychiczne człowieka

emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

bać się
ktoś ma duszę na ramieniu
lękać się
obawiać się
strach II
strachać się

Połączenia

drżeć na widok czegoś
drżeć przed czyimś gniewem, przed karą, przed konkurencją, przed konsekwencjami, przed niebezpieczeństwem, przed śmiercią, przed zmianami; przed Panem Bogiem, przed ludźmi, przed rywalami

Cytaty

Rosja drżała przed Stalinem, ale im więcej drżała, tym więcej go kochała.

źródło: NKJP: Czesłąw Miłosz: Nie znając wstydu ni miary, Gazeta Wyborcza, 1996-11-23

Jasia Broklówna drżała, że przyjdą i ją rozstrzelają za to zuchwalstwo. Natomiast wcale nie drżała, że trzyma na półce między książkami jakieś ocalone relikwie narodowe.

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Lala, 2006

Często drżałem na myśl , że wyda się, co czuję, i że ta wielka moja tajemnica stanie się łupem bezlitosnych szyderców

źródło: NKJP: Witold Zalewski: Pożegnanie twierdzy, 2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	drżę	drżymy
2 os.	drżysz	drżycie
3 os.	drży	drżą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	drżałem +(e)m drżał	drżałam +(e)m drżała	drżałom +(e)m drżało	drżeliśmy +(e)śmy drżeli	drżałyśmy +(e)śmy drżały
2 os.	drżałeś +(e)ś drżał	drżałaś +(e)ś drżała	drżałoś +(e)ś drżało	drżeliście +(e)ście drżeli	drżałyście +(e)ście drżały
3 os.	drżał	drżała	drżało	drżeli	drżały

bezosobnik: drżano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę drżał będę drżeć	będę drżała będę drżeć	będę drżało będę drżeć	będziemy drżeli będziemy drżeć	będziemy drżały będziemy drżeć
2 os.	będziesz drżał będziesz drżeć	będziesz drżała będziesz drżeć	będziesz drżało będziesz drżeć	będziecie drżeli będziecie drżeć	będziecie drżały będziecie drżeć
3 os.	będzie drżał będzie drżeć	będzie drżała będzie drżeć	będzie drżało będzie drżeć	będą drżeli będą drżeć	będą drżały będą drżeć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		drżyjmy
2 os.	drżyj	drżyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	drżałbym bym drżał	drżałabym bym drżała	drżałobym bym drżało	drżelibyśmy byśmy drżeli	drżałybyśmy byśmy drżały
2 os.	drżałbyś byś drżał	drżałabyś byś drżała	drżałobyś byś drżało	drżelibyście byście drżeli	drżałybyście byście drżały
3 os.	drżałby by drżał	drżałaby by drżała	drżałoby by drżało	drżeliby by drżeli	drżałyby by drżały

bezosobnik: drżano by

bezokolicznik: drżeć

imiesłów przysłówkowy współczesny: drżąc

gerundium: drżenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	drżenie	drżenia
D.	drżenia	drżeń
C.	drżeniu	drżeniom
B.	drżenie	drżenia
N.	drżeniem	drżeniami
Ms.	drżeniu	drżeniach
W.	drżenie	drżenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: drżący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	drżący	drżący	drżący	drżące	drżąca
D.	drżącego	drżącego	drżącego	drżącego	drżącej
C.	drżącemu	drżącemu	drżącemu	drżącemu	drżącej
B.	drżącego	drżącego	drżący	drżące	drżącą
N.	drżącym	drżącym	drżącym	drżącym	drżącą
Ms.	drżącym	drżącym	drżącym	drżącym	drżącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	drżący	drżący	drżące	drżące
D.	drżących	drżących	drżących	drżących
C.	drżącym	drżącym	drżącym	drżącym
B.	drżących	drżących	drżących	drżące
N.	drżącymi	drżącymi	drżącymi	drżącymi
Ms.	drżących	drżących	drżących	drżących

Składnia

Rz_osobowy	+	drżeć	+	przed KIM/CZYM
Rz_osobowy	+	drżeć	+	że ZDANIE

Pochodzenie

psł. *drъžati 'trząść się, dygotać'