małżonek - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

2.

urzęd. albo mąż, albo żona (w stosunku do drugiej osoby)

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Rodzina

członkowie rodziny

Relacje znaczeniowe

synonimy:

współmałżonek

Połączenia

rozwiedziony, separowany małżonek
małżonek podatnika, spadkodawcy
dochody, opodatkowanie; śmierć małżonka
zasiłek na małżonka
rozliczanie się z małżonkiem
rozliczać się z małżonkiem

Cytaty

	Wybierając opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej podatkiem liniowym podatnik traci możliwość wspólnego opodatkowania z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca małoletnie dziecko. źródło: NKJP: (w): Liniowy stał się modny, Nowiny Raciborskie, 2005-04-05
	[...] w przypadku braku małżonka spadkodawcy i krewnych powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy [...]. źródło: NKJP: Wieści gminne, Nowiny Raciborskie, 2008-12-16
	Należy zauważyć, że radca prawny, podobnie jak adwokat, nie będzie mógł wykonywać zawodu, jeżeli jego małżonek pełni funkcję sędziego [...]. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 23.01.1997
	Zgodnie z art. 60 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonek pozostający w niedostatku, a nie ponoszący winy za rozkład pożycia, może żądać od drugiego małżonka dostarczenia środków na utrzymanie [...]. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 16.02.1995

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	małżonek	małżonkowie	ndepr
M.	małżonek	małżonki	depr
D.	małżonka	małżonków
C.	małżonkowi	małżonkom
B.	małżonka	małżonków
N.	małżonkiem	małżonkami
Ms.	małżonku	małżonkach
W.	małżonku	małżonkowie	ndepr
W.	małżonku	małżonki	depr

Pochodzenie

st.czes. malžen

z psł. *malъžena 'mąż i żona, małżonkowie'

Forma prasłowiańska jest częściową kalką st.-w.-niem. mâlwîp 'małżonka', gdzie st.-w.-niem. mâl 'małżonek', zaś st.-w.-niem. wîp 'żona' zastąpiono rodzimym tłumaczeniem žena 'żona'. Całe złożenie zinterpretowano powtórnie na gruncie słowiańskim jako 'żona' (ze względu na drugi człon) i w związku z tym wtórnie dotworzono formę męską *malъženъ, skąd st.czes. malžen (Bor)