usprawiedliwiać - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

uzasadniać czyjeś postępowanie, wyjaśniając, że dana osoba jest niewinna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Relacje międzyludzkie

określenia relacji międzyludzkich

usprawiedliwiać przestępców, sprawców; bierność, działania, postawę, zachowanie; morderstwo, napad, przemoc, terror, zbrodnie; agresję, nienawiść; absencję,
usprawiedliwiać coś chorobą
łatwo, trudno usprawiedliwiać
próbować usprawiedliwiać
tłumaczyć i usprawiedliwiać
próba usprawiedliwiania; okoliczności usprawiedliwiające coś

	Przestępstwo [...] jest zawsze przestępstwem. Nic go nie usprawiedliwia. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
	Nie usprawiedliwiam sprawców, ale bieda powoduje, że ludzie kradną zwierzęta, aby je sprzedać i mieć za co zrobić świąteczną kolację [...]. źródło: NKJP: (OLA): Ukradli ptaki, Gazeta Poznańska, 2003-12-16
	„Czy ten młody człowiek mógłby przestać grać?” I wyszła. Ojciec, spurpurowiały, ruszył za nią i w biegu usprawiedliwiał mamę, że od śmierci Romusi nie gra, że fortepian przypomina jej córkę, że strasznie przeprasza i że zrobiło się późno... skandal straszny. źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Lala, 2008
	Rodzice usprawiedliwiają nieobecność zwolnieniami lekarskimi. Czas pokaże, czy rodzice wykażą się odpowiedzialnością za los swoich dzieci. źródło: NKJP: Aneta Zientara, Dla dobra dzieci, Wieści Podwarszawskie, 2005-03-27

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usprawiedliwiałem +(e)m usprawiedliwiał	usprawiedliwiałam +(e)m usprawiedliwiała	usprawiedliwiałom +(e)m usprawiedliwiało	usprawiedliwialiśmy +(e)śmy usprawiedliwiali	usprawiedliwiałyśmy +(e)śmy usprawiedliwiały
2 os.	usprawiedliwiałeś +(e)ś usprawiedliwiał	usprawiedliwiałaś +(e)ś usprawiedliwiała	usprawiedliwiałoś +(e)ś usprawiedliwiało	usprawiedliwialiście +(e)ście usprawiedliwiali	usprawiedliwiałyście +(e)ście usprawiedliwiały
3 os.	usprawiedliwiał	usprawiedliwiała	usprawiedliwiało	usprawiedliwiali	usprawiedliwiały

bezosobnik: usprawiedliwiano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę usprawiedliwiał będę usprawiedliwiać	będę usprawiedliwiała będę usprawiedliwiać	będę usprawiedliwiało będę usprawiedliwiać	będziemy usprawiedliwiali będziemy usprawiedliwiać	będziemy usprawiedliwiały będziemy usprawiedliwiać
2 os.	będziesz usprawiedliwiał będziesz usprawiedliwiać	będziesz usprawiedliwiała będziesz usprawiedliwiać	będziesz usprawiedliwiało będziesz usprawiedliwiać	będziecie usprawiedliwiali będziecie usprawiedliwiać	będziecie usprawiedliwiały będziecie usprawiedliwiać
3 os.	będzie usprawiedliwiał będzie usprawiedliwiać	będzie usprawiedliwiała będzie usprawiedliwiać	będzie usprawiedliwiało będzie usprawiedliwiać	będą usprawiedliwiali będą usprawiedliwiać	będą usprawiedliwiały będą usprawiedliwiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		usprawiedliwiajmy
2 os.	usprawiedliwiaj	usprawiedliwiajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	usprawiedliwiałbym bym usprawiedliwiał	usprawiedliwiałabym bym usprawiedliwiała	usprawiedliwiałobym bym usprawiedliwiało	usprawiedliwialibyśmy byśmy usprawiedliwiali	usprawiedliwiałybyśmy byśmy usprawiedliwiały
2 os.	usprawiedliwiałbyś byś usprawiedliwiał	usprawiedliwiałabyś byś usprawiedliwiała	usprawiedliwiałobyś byś usprawiedliwiało	usprawiedliwialibyście byście usprawiedliwiali	usprawiedliwiałybyście byście usprawiedliwiały
3 os.	usprawiedliwiałby by usprawiedliwiał	usprawiedliwiałaby by usprawiedliwiała	usprawiedliwiałoby by usprawiedliwiało	usprawiedliwialiby by usprawiedliwiali	usprawiedliwiałyby by usprawiedliwiały

bezosobnik: usprawiedliwiano by

bezokolicznik: usprawiedliwiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: usprawiedliwiając

gerundium: usprawiedliwianie

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: usprawiedliwiający

imiesłów przymiotnikowy bierny: usprawiedliwiany

odpowiednik aspektowy: usprawiedliwić

Od: sprawiedliwy