płanetnik

Zaczął padać drobny deszcz i od strony Przehyby nadciągała z pomrukiem burza, więc zapewne płanetnicy na Mogielicy przystąpili znowu do swojej roboty.

źródło: NKJP: Lechosław Herz: Wardęga. Opowieści z pobocza drogi, 2010

Płanetnik na krótko przed burzą mógł unieść się w powietrze i rozpędzić chmury lub poprowadzić je w określonym kierunku. Opowiadano że nosi on na plecach chmury, a gdy są już bardzo ciężkie, mruczy i jęczy aż słuchać go na ziemi.

źródło: Internet: wykop.pl

Płanetnika wyobrażano sobie jako skromnie wyglądającego mężczyznę, ubranego na biało (rzadziej mówiono o czerwonych elementach odzieży), ze słomianym kapeluszem na głowie. Często mawiano, że z jego ubrania kapie woda.

źródło: Internet: muzeumetnograficzne.rzeszow.pl

Nazwa płanetnik pochodzi od staropolskiego słowa „płaneta”, oznaczającego chmurę. Istoty te nazywano również obłocznikami i chmurnikami.

źródło: Internet: bajkowyzakatek.eu

Starzec zaprowadził mnie nad cudowne jezioro zwane Morskim Okiem, które zamieszkuje potężny płanetnik o rybim ciele i baraniej głowie, jeżdżący na wielkiej ropusze, czyli żabim koniu. Ostatni raz ukazał się, gdy panowie Gryfici sprowadzili nad wodę mnichów cystersów z różańcami i wodą święconą, które miały przegnać demona.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Uczeń czarnoksiężnika, 2003