-
2.
uzasadnić jakieś decyzje lub działania -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Ocena i wartościowanie
wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia -
- usprawiedliwić brak czegoś,konieczność czegoś
- usprawiedliwione cele, potrzeby, powody, przyczyny
- usprawiedliwić coś jakimś faktem
- absolutnie, całkowicie, częściowo, dostatecznie, zupełnie usprawiedliwiony;
-
Takie widzenie Niemców - jako zbrodniarzy - było wtedy na rękę Rosjanom i komunistom, ponieważ trzeba było przecież czymś usprawiedliwić podział Niemiec, przesunięcia granic, wysiedlenia. Należało to przedstawić Zachodowi jako całkowicie sprawiedliwe.
źródło: NKJP: Jarosław Marek Rymkiewicz: Rozmowy polskie w latach 1995-2008, 2009
Wydaje się, że niczym nie można usprawiedliwić słów i działań agresywnych, nawet jeśli towarzyszą najlepszym w swych założeniach intencjom.
źródło: NKJP: Anna Nacher: Zanim pochłonie nas festyn, Zielone Brygady. Pismo Ekologów, 1998-08-01
Naczelny Sąd Administracyjny [...] orzekł, że odstąpienie przez pracodawcę od wykonania obowiązku zapewnienia pracownikom odpowiedniej temperatury w pomieszczeniach pracy może być usprawiedliwione względami technologicznymi, a nie jego sytuacją ekonomiczną
źródło: NKJP: Ciepło w miejscu pracy, Praca i Zdrowie, 2007-01-24
Brak chęci do pracy i zmęczenie możemy o tej porze roku usprawiedliwić jesiennym osłabieniem.
źródło: NKJP: Jolanta Szymczyk: Kuchnia cię wyleczy, Gazeta Wrocławska, 2002-11-16
-
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. usprawiedliwię
usprawiedliwimy
2 os. usprawiedliwisz
usprawiedliwicie
3 os. usprawiedliwi
usprawiedliwią
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. usprawiedliwiłem
+(e)m usprawiedliwił
usprawiedliwiłam
+(e)m usprawiedliwiła
usprawiedliwiłom
+(e)m usprawiedliwiło
usprawiedliwiliśmy
+(e)śmy usprawiedliwili
usprawiedliwiłyśmy
+(e)śmy usprawiedliwiły
2 os. usprawiedliwiłeś
+(e)ś usprawiedliwił
usprawiedliwiłaś
+(e)ś usprawiedliwiła
usprawiedliwiłoś
+(e)ś usprawiedliwiło
usprawiedliwiliście
+(e)ście usprawiedliwili
usprawiedliwiłyście
+(e)ście usprawiedliwiły
3 os. usprawiedliwił
usprawiedliwiła
usprawiedliwiło
usprawiedliwili
usprawiedliwiły
bezosobnik: usprawiedliwiono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. usprawiedliwmy
2 os. usprawiedliw
usprawiedliwcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. usprawiedliwiłbym
bym usprawiedliwił
usprawiedliwiłabym
bym usprawiedliwiła
usprawiedliwiłobym
bym usprawiedliwiło
usprawiedliwilibyśmy
byśmy usprawiedliwili
usprawiedliwiłybyśmy
byśmy usprawiedliwiły
2 os. usprawiedliwiłbyś
byś usprawiedliwił
usprawiedliwiłabyś
byś usprawiedliwiła
usprawiedliwiłobyś
byś usprawiedliwiło
usprawiedliwilibyście
byście usprawiedliwili
usprawiedliwiłybyście
byście usprawiedliwiły
3 os. usprawiedliwiłby
by usprawiedliwił
usprawiedliwiłaby
by usprawiedliwiła
usprawiedliwiłoby
by usprawiedliwiło
usprawiedliwiliby
by usprawiedliwili
usprawiedliwiłyby
by usprawiedliwiły
bezosobnik: usprawiedliwiono by
bezokolicznik: usprawiedliwić
imiesłów przysłówkowy uprzedni: usprawiedliwiwszy
gerundium: usprawiedliwienie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. usprawiedliwienie
usprawiedliwienia
D. usprawiedliwienia
usprawiedliwień
C. usprawiedliwieniu
usprawiedliwieniom
B. usprawiedliwienie
usprawiedliwienia
N. usprawiedliwieniem
usprawiedliwieniami
Ms. usprawiedliwieniu
usprawiedliwieniach
W. usprawiedliwienie
usprawiedliwienia
imiesłów przymiotnikowy bierny: usprawiedliwiony
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. usprawiedliwiony
usprawiedliwiony
usprawiedliwiony
usprawiedliwione
usprawiedliwiona
D. usprawiedliwionego
usprawiedliwionego
usprawiedliwionego
usprawiedliwionego
usprawiedliwionej
C. usprawiedliwionemu
usprawiedliwionemu
usprawiedliwionemu
usprawiedliwionemu
usprawiedliwionej
B. usprawiedliwionego
usprawiedliwionego
usprawiedliwiony
usprawiedliwione
usprawiedliwioną
N. usprawiedliwionym
usprawiedliwionym
usprawiedliwionym
usprawiedliwionym
usprawiedliwioną
Ms. usprawiedliwionym
usprawiedliwionym
usprawiedliwionym
usprawiedliwionym
usprawiedliwionej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. usprawiedliwieni
usprawiedliwieni
usprawiedliwione
usprawiedliwione
D. usprawiedliwionych
usprawiedliwionych
usprawiedliwionych
usprawiedliwionych
C. usprawiedliwionym
usprawiedliwionym
usprawiedliwionym
usprawiedliwionym
B. usprawiedliwionych
usprawiedliwionych
usprawiedliwionych
usprawiedliwione
N. usprawiedliwionymi
usprawiedliwionymi
usprawiedliwionymi
usprawiedliwionymi
Ms. usprawiedliwionych
usprawiedliwionych
usprawiedliwionych
usprawiedliwionych
odpowiednik aspektowy: usprawiedliwiać
-
Rz osobowy + usprawiedliwić + CO + (CZYM)Rz nieżywotny + usprawiedliwić + CO -
Od: sprawiedliwy