Jak korzystać ze słownika?

przodek

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

1. w rodzinie

  • Definicja

    1.

    osoba, od której wywodzą się kolejne pokolenia w rodzinie
  • Noty o użyciu

    Zwykle używane w odniesieniu do osób dawno nieżyjących.

  • Kwalifikacja tematyczna

    CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

    Rodzina

    członkowie rodziny

  • Relacje znaczeniowe
    synonimy:  antenat
    dziad
  • Połączenia
    • niemiecki, polski, węgierski,...; bliski, bliższy, daleki, dalszy, nieznany; słynny, sławny, wybitny, zasłużony; wspólny; zmarły przodek
    • przodek ze strony matki, ojca
    • przodek po kądzieli; przodek w linii prostej
    • portret przodka; kraj, ojczyzna, ziemia; dziedzictwo, grzechy, spuścizna, tradycja, wiara, zwyczaje; ślady; duchy; kult; groby przodków
    • pamięć o przodkach; majątek, pamiątki po przodkach
    • szukać, znaleźć przodków
    • dziedziczyć, odziedziczyć po przodkach
  • Cytaty

    Jestem bardzo dumna z mojego pradziadka. Nie ma w tym nic dziwnego, że mając takiego przodka, pałam wielką miłością do koni.

    źródło: NKJP: S.Żagiel: Patrząc na starą fotografię: Mój pradziadek był ułanem, Tygodnik Ciechanowski, 2002-09-26

    Byłem zgubiony, stracony, nie miałem swego miejsca, nie byłem skądś, byłem znikąd, genetycznie też rozczłonkowany, moi przodkowie byli Polakami mieszkającymi w Stanach Zjednoczonych [...].

    źródło: NKJP: Wojciech Stamm: Czarna matka, 2008

    Przodkowie Samuela, Andreis Moses de Groot i Anna, z domu van de Walle, osiedli w Norwich ok. r. 1567.

    źródło: NKJP: Adam Czerniawski: Narracje ormiańskie, 2003

    Jeszcze przez chwilę myślała o swoim nieznanym przodku i o tym, że szczęśliwie umarł we własnym łóżku, w pięknej kamienicy przy Polnej 82.

    źródło: NKJP: Anna Bolecka: Concerto d'amore, 2004

    Żeby dokładnie odtworzyć klimat, zaprzyjaźnił się z grupą Cyganów do tego stopnia, że trzymał do chrztu jedno z cygańskich dzieci. Obydwie wnuczki podkreślają, że są bardzo dumne z takiego przodka i chodzą na wszystkie premiery jego sztuk.

    źródło: NKJP: (SIE): Tablica na Dębnikach, Dziennik Polski, 2002-10-21
  • Odmiana

    część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: m1

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. przodek
    		 przodkowie
    		 ndepr
    przodki
    		 depr
    D. przodka
    		 przodków
    C. przodkowi
    		 przodkom
    B. przodka
    		 przodków
    N. przodkiem
    		 przodkami
    Ms. przodku
    		 przodkach
    W. przodku
    		 przodkowie
    		 ndepr
    przodki
    		 depr
  • Składnia
    bez ograniczeń + przodek +
    CZYJ
    bez ograniczeń + przodek +
    KOGO
  • Pochodzenie

    psł. *perdъkъ 'to, co jest na początku, na czele, przed czymś; ten, kto był przed kimś, poprzednik, przodek'

    Forma prasłowiańska od przyimka *perdъ 'przed' z przyrostkiem *-ъkъ; zob.  przed