-
1.
włók. układ nitek biegnący wzdłuż tkaniny -
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA
Ubranie
czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań -
- bawełniana, lniana osnowa
- wiązanie osnowy
- wątek i osnowa
- nici, sznurki; przetarcia osnowy
- przeplatanie wątku i osnowy; połączenie osnowy z wątkiem; zespół osnowy z wątkiem
-
Te „poziome” nici to osnowa, przez które tkaczka przewleka czółenko z nitką [wątek] tworząc wzór tkaniny. Jest to jak gdyby wielkie cerowanie.
źródło: NKJP: Mirosława Kanwas: Pradzieje dla ciebie, 2001
Zapewne było więc na co popatrzeć, tym bardziej że wawelskie arrasy słyną z finezji wykonania: na jeden ich centymetr przypada aż osiem nitek osnowy, co pozwala na niezwykłe wprost bogactwo i precyzję szczegółów, które w tym wypadku odgrywały niemałą rolę.
źródło: NKJP: Obrazy nitką malowane, Dziennik Polski, 2000-04-21
Produkcja wyrobów włókienniczych pozostałych, gdzie indziej niesklasyfikowana Podklasa ta obejmuje: - produkcję taśm, włączając taśmy złożone z osnowy bez wątku, wykonane przy użyciu środków klejących, - produkcję filcu, - produkcję etykiet, emblematów itp. z materiałów włókienniczych [...].
źródło: NKJP: Dz.U. z 2004r. Nr 33, poz. 289
W lnianą osnowę, naciągniętą na krośnie, tkaczka wplata palcami wełniany wątek kształtujący wzór. Z dnia na dzień tkanina rośnie, a wzór staje się coraz bardziej czytelny.
źródło: NKJP: (AN): Śledzenie gobelinu, Dziennik Polski, 2001-08-23
Technika ręcznego tkania dywanów […] niewiele się przez wieki zmieniła. Potrzebne jest krosno […], na którego ramie zamocowana jest osnowa, zwykle z bawełny, wełny, jedwabiu lub koziej sierści. Na każdej parze nitek osnowy wiąże się gęsto drobne supełki (węzły perskie lub tureckie). Po ukończeniu całego rzędu węzłów przeprowadza się wątek utrzymujący supełki, ubijając go ciężkim, metalowym narzędziem przypominającym grzebień.
źródło: NKJP: (DD): Podłoga marzeń, Dziennik Polski – Dom, 2001-02-28
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza liczba mnoga M. osnowa
osnowy
D. osnowy
osnów
C. osnowie
osnowom
B. osnowę
osnowy
N. osnową
osnowami
Ms. osnowie
osnowach
W. osnowo
osnowy
-
psł. *o(b)snova 'nici nawinięte na krosna (w tkaninie biegnące wzdłuż, przeplatane wątkiem)'
Forma prasłowiańska jest rzeczownikiem odczasownikowym od przedrostkowego *o(b)snovati 'nawinąć nici na krosna, przygotować osnowę do założenia na krosna'; w języku polskim znaczenia, typu 'podstawa, podwalina, fundament, założenie, treść, temat', jest przenośne, gdyż osnowa stanowi "podstawę" tkaniny (Bor)