uprzedzać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

5.

domyślać się wcześniej, czego sobie ktoś życzy i starać się zawczasu to spełnić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Relacje międzyludzkie

określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

uprzedzać życzenia
uprzedzać z góry

Cytaty

Argumentem służącym poparciu takiej tezy jest to, że bardzo często telewizja publiczna staje się, gdy jest to potrzebne, telewizją dworską, taką, która stara się uprzedzać żądania władz, spełniać ich życzenia.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 01.03.1995

Jak potem pisał Kallimach: Grzegorz uprzedzał myśli moje [...] nie dozwalał mi dotkliwie odczuwać nieszczęścia [...] dbał, żebym żadnego nie cierpiał niedostatku. Wiersze Kallimacha do Grzegorza świadczą o rzeczywistej serdeczności, łączącej obu humanistów.

źródło: NKJP: Krąg Grzegorza z Sanoka, Dziennik Polski, 2002-03-09

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uprzedzam	uprzedzamy
2 os.	uprzedzasz	uprzedzacie
3 os.	uprzedza	uprzedzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uprzedzałem +(e)m uprzedzał	uprzedzałam +(e)m uprzedzała	uprzedzałom +(e)m uprzedzało	uprzedzaliśmy +(e)śmy uprzedzali	uprzedzałyśmy +(e)śmy uprzedzały
2 os.	uprzedzałeś +(e)ś uprzedzał	uprzedzałaś +(e)ś uprzedzała	uprzedzałoś +(e)ś uprzedzało	uprzedzaliście +(e)ście uprzedzali	uprzedzałyście +(e)ście uprzedzały
3 os.	uprzedzał	uprzedzała	uprzedzało	uprzedzali	uprzedzały

bezosobnik: uprzedzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę uprzedzał będę uprzedzać	będę uprzedzała będę uprzedzać	będę uprzedzało będę uprzedzać	będziemy uprzedzali będziemy uprzedzać	będziemy uprzedzały będziemy uprzedzać
2 os.	będziesz uprzedzał będziesz uprzedzać	będziesz uprzedzała będziesz uprzedzać	będziesz uprzedzało będziesz uprzedzać	będziecie uprzedzali będziecie uprzedzać	będziecie uprzedzały będziecie uprzedzać
3 os.	będzie uprzedzał będzie uprzedzać	będzie uprzedzała będzie uprzedzać	będzie uprzedzało będzie uprzedzać	będą uprzedzali będą uprzedzać	będą uprzedzały będą uprzedzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uprzedzajmy
2 os.	uprzedzaj	uprzedzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uprzedzałbym bym uprzedzał	uprzedzałabym bym uprzedzała	uprzedzałobym bym uprzedzało	uprzedzalibyśmy byśmy uprzedzali	uprzedzałybyśmy byśmy uprzedzały
2 os.	uprzedzałbyś byś uprzedzał	uprzedzałabyś byś uprzedzała	uprzedzałobyś byś uprzedzało	uprzedzalibyście byście uprzedzali	uprzedzałybyście byście uprzedzały
3 os.	uprzedzałby by uprzedzał	uprzedzałaby by uprzedzała	uprzedzałoby by uprzedzało	uprzedzaliby by uprzedzali	uprzedzałyby by uprzedzały

bezosobnik: uprzedzano by

bezokolicznik: uprzedzać

imiesłów przysłówkowy współczesny:

uprzedzając

gerundium: uprzedzanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uprzedzanie	uprzedzania
D.	uprzedzania	uprzedzań
C.	uprzedzaniu	uprzedzaniom
B.	uprzedzanie	uprzedzania
N.	uprzedzaniem	uprzedzaniami
Ms.	uprzedzaniu	uprzedzaniach
W.	uprzedzanie	uprzedzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: uprzedzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uprzedzający	uprzedzający	uprzedzający	uprzedzające	uprzedzająca
D.	uprzedzającego	uprzedzającego	uprzedzającego	uprzedzającego	uprzedzającej
C.	uprzedzającemu	uprzedzającemu	uprzedzającemu	uprzedzającemu	uprzedzającej
B.	uprzedzającego	uprzedzającego	uprzedzający	uprzedzające	uprzedzającą
N.	uprzedzającym	uprzedzającym	uprzedzającym	uprzedzającym	uprzedzającą
Ms.	uprzedzającym	uprzedzającym	uprzedzającym	uprzedzającym	uprzedzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uprzedzający	uprzedzający	uprzedzające	uprzedzające
D.	uprzedzających	uprzedzających	uprzedzających	uprzedzających
C.	uprzedzającym	uprzedzającym	uprzedzającym	uprzedzającym
B.	uprzedzających	uprzedzających	uprzedzających	uprzedzające
N.	uprzedzającymi	uprzedzającymi	uprzedzającymi	uprzedzającymi
Ms.	uprzedzających	uprzedzających	uprzedzających	uprzedzających

odpowiednik aspektowy: uprzedzić

Składnia

+

uprzedzać

+

CO

Pochodzenie

Zob. uprzedzić