zastanawiać się - Wielki słownik języka polskiego PAN

intensywnie myśleć, analizując różne kwestie związane z określoną sprawą

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność intelektualna człowieka

nazwy działań intelektualnych człowieka

autor, chłopiec, dziewczyna, rząd, społeczeństwo, uczeń zastanawia się; analitycy, inwestorzy, klienci, krytycy, lekarze, ludzie, nauczyciele, naukowcy, politycy, prawnicy, radni, rodzice, sędziowie, władze zastanawiają się
zastanawiać się chwilę, godzinami, ileś minut, parę sekund
zastanawiać się nad celowością, nad fenomenem czegoś, nad konsekwencjami, nad możliwością, nad odpowiedzią, nad problemem, nad przyczyną, nad jakimś przypadkiem, nad przyszłością, nad sensem, nad szansami, nad tajemnicą, nad wprowadzeniem, nad wyborem, zakupem, nad znaczeniem czegoś
zastanawiać się przez chwilę, przez moment
zastanawiać się ciągle, często, długo, gorączkowo, nieraz, poważnie, rzadko, stale, trochę, uważnie, wielokrotnie, wolno, wspólnie
móc, przestać, woleć; trzeba, warto zastanawiać się
zastanawiać się i analizować

	Środowisko rozmawiało ze sobą, zastanawiało się, rozważało różne warianty. źródło: NKJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem, 1995
	Arski z PPS-u miał zostać zastępcą, był dość znanym działaczem i rozglądali się, kogo by tu ze starych komunistów postawić nad Arskim. Wiem, że zastanawiali się nad Zabłudowskim. źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1985
	Czy w ogóle przeszło mi przez głowę, że miałbym się z nią kiedykolwiek ożenić? Nie, nie zastanawiałem się nad tym. źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946
	Zastanawiała się, jak ma do niego mówić teraz, kiedy są sobie równi? źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998
	Jakub [...] zastanawiał się, dlaczego ojciec Marii nie pochował żony w rodzinnym grobowcu. Dlaczego przewiózł ją do Warszawy? źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zastanawiałem się +(e)m się zastanawiał	zastanawiałam się +(e)m się zastanawiała	zastanawiałom się +(e)m się zastanawiało	zastanawialiśmy się +(e)śmy się zastanawiali	zastanawiałyśmy się +(e)śmy się zastanawiały
2 os.	zastanawiałeś się +(e)ś się zastanawiał	zastanawiałaś się +(e)ś się zastanawiała	zastanawiałoś się +(e)ś się zastanawiało	zastanawialiście się +(e)ście się zastanawiali	zastanawiałyście się +(e)ście się zastanawiały
3 os.	zastanawiał się	zastanawiała się	zastanawiało się	zastanawiali się	zastanawiały się

bezosobnik: zastanawiano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się zastanawiał będę się zastanawiać	będę się zastanawiała będę się zastanawiać	będę się zastanawiało będę się zastanawiać	będziemy się zastanawiali będziemy się zastanawiać	będziemy się zastanawiały będziemy się zastanawiać
2 os.	będziesz się zastanawiał będziesz się zastanawiać	będziesz się zastanawiała będziesz się zastanawiać	będziesz się zastanawiało będziesz się zastanawiać	będziecie się zastanawiali będziecie się zastanawiać	będziecie się zastanawiały będziecie się zastanawiać
3 os.	będzie się zastanawiał będzie się zastanawiać	będzie się zastanawiała będzie się zastanawiać	będzie się zastanawiało będzie się zastanawiać	będą się zastanawiali będą się zastanawiać	będą się zastanawiały będą się zastanawiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zastanawiajmy się
2 os.	zastanawiaj się	zastanawiajcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zastanawiałbym się bym się zastanawiał	zastanawiałabym się bym się zastanawiała	zastanawiałobym się bym się zastanawiało	zastanawialibyśmy się byśmy się zastanawiali	zastanawiałybyśmy się byśmy się zastanawiały
2 os.	zastanawiałbyś się byś się zastanawiał	zastanawiałabyś się byś się zastanawiała	zastanawiałobyś się byś się zastanawiało	zastanawialibyście się byście się zastanawiali	zastanawiałybyście się byście się zastanawiały
3 os.	zastanawiałby się by się zastanawiał	zastanawiałaby się by się zastanawiała	zastanawiałoby się by się zastanawiało	zastanawialiby się by się zastanawiali	zastanawiałyby się by się zastanawiały

bezosobnik: zastanawiano by się

bezokolicznik: zastanawiać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: zastanawiając się

gerundium: zastanawianie się

rodzaj gramatyczny: ndk

odpowiednik aspektowy: zastanowić się

Rz_osobowy	+	zastanawiać się	+	nad KIM/CZYM
Rz_osobowy	+	zastanawiać się	+	ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

Zob. stanowić