-
5.
używać w odniesieniu do kogoś lub czegoś słowa lub słów, które zostaną przytoczone -
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Język
mówienie -
- Cześć. Jestem Janek. Wszyscy mówią na mnie Janik.
źródło: NKJP: Ariadna Lewańska: Sonata dla Natalii, 1965
[...] używałem trochę innego języka. U nich „iść pod górę” oznaczało zejście w dół, czarne jagody nazywali borówkami, a na borówki mówili brusznice.
źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008
Roczne dziecko wypowiada już słowa zupełnie świadomie. Wiele słów tworzy w swoim języku i tak na kotka mówi „miau-miau” , na samochód „brum” [...]
źródło: NKJP: Zdrowie, Życie Warszawy, 28-01-2001
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. mówię
mówimy
2 os. mówisz
mówicie
3 os. mówi
mówią
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. mówiłem
+(e)m mówił
mówiłam
+(e)m mówiła
mówiłom
+(e)m mówiło
mówiliśmy
+(e)śmy mówili
mówiłyśmy
+(e)śmy mówiły
2 os. mówiłeś
+(e)ś mówił
mówiłaś
+(e)ś mówiła
mówiłoś
+(e)ś mówiło
mówiliście
+(e)ście mówili
mówiłyście
+(e)ście mówiły
3 os. mówił
mówiła
mówiło
mówili
mówiły
bezosobnik: mówiono
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę mówił
będę mówić
będę mówiła
będę mówić
będę mówiło
będę mówić
będziemy mówili
będziemy mówić
będziemy mówiły
będziemy mówić
2 os. będziesz mówił
będziesz mówić
będziesz mówiła
będziesz mówić
będziesz mówiło
będziesz mówić
będziecie mówili
będziecie mówić
będziecie mówiły
będziecie mówić
3 os. będzie mówił
będzie mówić
będzie mówiła
będzie mówić
będzie mówiło
będzie mówić
będą mówili
będą mówić
będą mówiły
będą mówić
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. mówmy
2 os. mów
mówcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. mówiłbym
bym mówił
mówiłabym
bym mówiła
mówiłobym
bym mówiło
mówilibyśmy
byśmy mówili
mówiłybyśmy
byśmy mówiły
2 os. mówiłbyś
byś mówił
mówiłabyś
byś mówiła
mówiłobyś
byś mówiło
mówilibyście
byście mówili
mówiłybyście
byście mówiły
3 os. mówiłby
by mówił
mówiłaby
by mówiła
mówiłoby
by mówiło
mówiliby
by mówili
mówiłyby
by mówiły
bezosobnik: mówiono by
bezokolicznik: mówić
imiesłów przysłówkowy współczesny: mówiąc
gerundium: mówienie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. mówienie
mówienia
D. mówienia
mówień
C. mówieniu
mówieniom
B. mówienie
mówienia
N. mówieniem
mówieniami
Ms. mówieniu
mówieniach
W. mówienie
mówienia
imiesłów przymiotnikowy czynny: mówiący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. mówiący
mówiący
mówiący
mówiące
mówiąca
D. mówiącego
mówiącego
mówiącego
mówiącego
mówiącej
C. mówiącemu
mówiącemu
mówiącemu
mówiącemu
mówiącej
B. mówiącego
mówiącego
mówiący
mówiące
mówiącą
N. mówiącym
mówiącym
mówiącym
mówiącym
mówiącą
Ms. mówiącym
mówiącym
mówiącym
mówiącym
mówiącej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. mówiący
mówiący
mówiące
mówiące
D. mówiących
mówiących
mówiących
mówiących
C. mówiącym
mówiącym
mówiącym
mówiącym
B. mówiących
mówiących
mówiących
mówiące
N. mówiącymi
mówiącymi
mówiącymi
mówiącymi
Ms. mówiących
mówiących
mówiących
mówiących
odpowiednik aspektowy: powiedzieć
-
+ mówić + na KOGO/CO + KTO/CO -
psł. *ml̥viti 'wydawać różne odgłosy: brzęczeć, mruczeć, burczeć (o zwierzętach), krzyczeć, hałasować, szumieć (o ludziach)'
Z pierwotnego znaczenia prasłowiańskiego rozwinęło się 'wydawać (jednostajny) głos, paplać, pleść (bez sensu, bez celu)', a potem 'używając głosu, przekazywać myśli'; wyraz prawdopodobnie pochodzenia dźwiękonaśladowczego (Bor)
-
+ mówić + na KOGO/CO + KTO/CO