skakać - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

odbijać się od jakiejś powierzchni, wykorzystując siłę mięśni, zwłaszcza nóg, i unosić się na chwilę w górę na niewielką wysokość lub przemieszczać w jakimś kierunku

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

ruch i spoczynek

Połączenia

lekkoatleta, nurek, pływak, samobójca, skoczek, spadochroniarz, tłum, zawodnik; Adam Małysz, Siergiej Bubka; kangur, koń, kot, koza, królik, pies, pchła, ryba, szczupak, tygrys, wiewiórka, wróbel, żaba skacze; dzieci; małpy, owady, zwierzęta skaczą
skakać oknem
skakać dla rozgrzewki; dla przyjemności
skakać do góry, do przodu, do tyłu; do nieba; do piłki; do basenu, do morza, do rzeki, do Wisły, do wody
skakać na bruk, na podłogę; !?na głęboką wodę; na jakąś wysokość
skakać na jednej nodze, na tylnych łapach; na nartach; na batucie, na bungee, na linie, na skakance, na spadochronie, na trampolinie; na igelicie, na krokwi, na skoczni; na treningach; na koniu
skakać o tyczce
skakać po drzewach, po gałęziach, po górach, po kałużach, po kamieniach, po kanapie, po ławkach, po łóżku, po materacu, po meblach, po pagórkach, po schodach, po stołach, po ścianach, po tapczanie; po klatce, po pokoju, po scenie
skakać przez gumę, przez kałuże, przez kozła, przez mur, przez obręcz, przez ognisko, przez przeszkodę, przez płot, przez płotki, przez rowy, przez skakankę; przez okno
skakać w dal, w dół, w przepaść; w konkursie
skakać wokół drzewa, wokół słupa
skakać z balkonu, z budynku, z dachu, z drzewa, z gałęzi, z krzesła, z łóżka, z mostu, z okna, z parapetu, z któregoś piętra, z pokładu, z pomostu, z wieżowca, z wysokości; z huśtawki, z trampoliny; z kamienia na kamień, z kępy na kępę; z rozbiegu; z bólu, z radości, z zachwytu
skakać za burtę
skakać ze spadochronem; ze schodów; ze szczęścia
skakać blisko, daleko, dobrze, nierówno, nisko, pięknie, poniżej oczekiwań, radośnie, słabo, swobodnie, śmiesznie, świetnie, wesoło, wspaniale, wysoko, wzwyż, zwinnie, źle; konno; na główkę
skakać jak szalony; jak kangur, jak małpa, jak Małysz
chcieć, kazać, lubić, potrafić, próbować, przestać, umieć, uwielbiać, zacząć skakać
bawić się i skakać, biegać i skakać, krzyczeć i skakać, piszczeć i skakać, szczekać i skakać, śmiać się i skakać, śpiewać i skakać, tańczyć i skakać, tupać i skakać

Cytaty

	Jeśli już ktoś lubi skakać do wody, niech robi to w miejscach sprawdzonych i bezpiecznych. źródło: NKJP: K. Kowalski: Dlaczego nie powinniśmy kąpać się w Bolęcinie?, Tygodnik Ciechanowski, 2006-08-01
	Do mieszkań wdarły się kłęby dymu. Jedna z sąsiadek, młoda dziewczyna, w panice chciała skakać z balkonu. źródło: NKJP: Tragiczna noc, Dziennik Polski, 2001-04-20
	Dwa czarne dobermany skakały na pordzewiałą siatkę, jakby chciały ją rozerwać na strzępy. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Dobre miejsce do umierania, 2005
	Wciąż wysłuchiwałem opowieści o szkoleniach, skakaniu ze spadochronem, kierowaniu czołgiem i dowodzeniu plutonem komandosów zwalczających szpiegów. źródło: NKJP: Jarosław Maślanek: Haszyszopenki, 2008
	Budowana tam hala to największy hipodrom pod dachem w Małopolsce. Będzie można konno skakać przez przeszkody, prowadzić treningi sportowe. źródło: NKJP: JOT: Konie pod zamkiem, Dziennik Polski, 2003-05-28

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	skaczę	skaczemy
2 os.	skaczesz	skaczecie
3 os.	skacze	skaczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	skakałem +(e)m skakał	skakałam +(e)m skakała	skakałom +(e)m skakało	skakaliśmy +(e)śmy skakali	skakałyśmy +(e)śmy skakały
2 os.	skakałeś +(e)ś skakał	skakałaś +(e)ś skakała	skakałoś +(e)ś skakało	skakaliście +(e)ście skakali	skakałyście +(e)ście skakały
3 os.	skakał	skakała	skakało	skakali	skakały

bezosobnik: skakano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę skakał będę skakać	będę skakała będę skakać	będę skakało będę skakać	będziemy skakali będziemy skakać	będziemy skakały będziemy skakać
2 os.	będziesz skakał będziesz skakać	będziesz skakała będziesz skakać	będziesz skakało będziesz skakać	będziecie skakali będziecie skakać	będziecie skakały będziecie skakać
3 os.	będzie skakał będzie skakać	będzie skakała będzie skakać	będzie skakało będzie skakać	będą skakali będą skakać	będą skakały będą skakać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		skaczmy
2 os.	skacz	skaczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	skakałbym bym skakał	skakałabym bym skakała	skakałobym bym skakało	skakalibyśmy byśmy skakali	skakałybyśmy byśmy skakały
2 os.	skakałbyś byś skakał	skakałabyś byś skakała	skakałobyś byś skakało	skakalibyście byście skakali	skakałybyście byście skakały
3 os.	skakałby by skakał	skakałaby by skakała	skakałoby by skakało	skakaliby by skakali	skakałyby by skakały

bezosobnik: skakano by

bezokolicznik: skakać

imiesłów przysłówkowy współczesny: skacząc

gerundium: skakanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	skakanie	skakania
D.	skakania	skakań
C.	skakaniu	skakaniom
B.	skakanie	skakania
N.	skakaniem	skakaniami
Ms.	skakaniu	skakaniach
W.	skakanie	skakania

imiesłów przymiotnikowy czynny: skaczący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	skaczący	skaczący	skaczący	skaczące	skacząca
D.	skaczącego	skaczącego	skaczącego	skaczącego	skaczącej
C.	skaczącemu	skaczącemu	skaczącemu	skaczącemu	skaczącej
B.	skaczącego	skaczącego	skaczący	skaczące	skaczącą
N.	skaczącym	skaczącym	skaczącym	skaczącym	skaczącą
Ms.	skaczącym	skaczącym	skaczącym	skaczącym	skaczącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	skaczący	skaczący	skaczące	skaczące
D.	skaczących	skaczących	skaczących	skaczących
C.	skaczącym	skaczącym	skaczącym	skaczącym
B.	skaczących	skaczących	skaczących	skaczące
N.	skaczącymi	skaczącymi	skaczącymi	skaczącymi
Ms.	skaczących	skaczących	skaczących	skaczących

odpowiednik aspektowy: skoczyć

Składnia

Rz_żywotny	+	skakać	+	GDZIE
Rz_żywotny	+	skakać	+	po CZYM
Rz_żywotny	+	skakać	+	JAK
Rz_żywotny	+	skakać	+	przez CO
Rz_żywotny	+	skakać	+	SKĄD

Pochodzenie

psł. *skakati 'wykonywać skoki, poruszać się skacząc, podskakiwać, podrygiwać'

Widoczne charakterystyczne wzdłużenie samogłoski rdzennej *o → *a w stosunku do podstawowego *skočiti (zob. skoczyć ).

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne w połączeniu: skakać na głęboką wodę