grać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

brać udział w jakiejś grze

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Czas wolny

gry i zabawy

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Sport

czynności związane ze sportem

Połączenia

brydżysta, drużyna, dziecko, hazardzista, hokeista, kadra, karciarz, koszykarz, piłkarz, siatkarz, szachista, tenisista, zawodnik gra
grać baraż, !?mecz, partię, seta, sparing, spotkanie
grać głową, łokciem, nogą, ręką; systemem każdy z każdym, systemem pucharowym; blokiem, pressingiem, skrzydłami, środkiem; białymi, czarnymi
grać na boisku, na korcie, na murawie, na podwórku, na stadionie, na ulicy; na komputerze, na konsoli; na giełdzie, na wyścigach; na loterii; na pieniądze; na remis
grać o awans, o honor, o medal, o mistrzostwo, o puchar, o dużą (najwyższą) stawkę, o pierwsze miejsce, o prestiż, o puchar, o punkty, o zwycięstwo, o wejście do I ligi
grać przeciwko jakiejś drużynie, przeciwko rywalom, przeciwko jakiemuś zespołowi; przeciwko Portugalii (Włochom...), przeciwko Cracovii (Górnikowi...)
grać u siebie; u Jerzego Engela; u bukmachera
grać w bilard, w brydża, w butelkę, w chowanego, w domino, w futbol, w golfa, w hokeja, w karty, w kości, w piłkę (nożną, ręczną), w pokera, w ruletkę, w siatkówkę, w szachy, w tenisa; w dużego lotka, w totolotka; w drużynie, w kadrze, w klubie, w reprezentacji; w Realu (Widzewie...); w podstawowym składzie; w meczu; w finałach, w mistrzostwach, w półfinałach, w turnieju; w ataku, w obronie; w kasynie
grać z drużyną, z dziećmi, z kolegami, z liderem, z młodzieżą, z przeciwnikiem, z rywalami; z Barceloną (Polonią...), z Czechami (Niemcami...); z kontuzją; z kontry
grać agresywnie, asekuracyjnie, brutalnie, defensywnie, kombinacyjnie, odważnie, ofensywnie, ostro, ostrożnie, po mistrzowsku, równo, skutecznie, słabo, spokojnie, widowiskowo; czysto, fair, nie fair, przepisowo; amatorsko, wyczynowo, zawodowo; nałogowo; zespołowo
grać jak Hingis; jak Brazylijczycy
lubić, potrafić, przestać, umieć, uwielbiać, zacząć grać
grać i bawić się, grać i trenować, grać i przegrywać, grać i wygrywać

Cytaty

	Chyba raz puszczałem latawce. Wolę grać z kolegami w piłkę. źródło: NKJP: (bea): O biznesie przy tablicy, Tygodnik Rybnicki, 2008-11-25
	Próbowałem być tenisistą, ale nie potrafię grać w tenisa zbyt dobrze. Tenis wymaga skupienia i precyzji, a ja mam zbyt duży temperament. źródło: KWSJP: Michał Klim, Marek Michałowski: Łysina i wielkie ściganie, Super Expres, 1998
	Co wieczór graliśmy partię szachów, czasem do późna w nocy. źródło: Internet
	Piotruś jest spokojnym i pogodnym dzieckiem. Jak większość dziewięciolatków lubi grać na komputerze i oglądać telewizję. źródło: NKJP: (BAJA): Piotruś chce być taki jak inni, Dziennik Polski, 2001-09-24
	Po godzinie grania zdobyli zwycięskiego gola. źródło: KWSJP: Od zwycięstwa do zwycięstwa, Tygodnik Ciechanowski, 2002-09-13

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gram	gramy
2 os.	grasz	gracie
3 os.	gra	grają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	grałem +(e)m grał	grałam +(e)m grała	grałom +(e)m grało	graliśmy +(e)śmy grali	grałyśmy +(e)śmy grały
2 os.	grałeś +(e)ś grał	grałaś +(e)ś grała	grałoś +(e)ś grało	graliście +(e)ście grali	grałyście +(e)ście grały
3 os.	grał	grała	grało	grali	grały

bezosobnik: grano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę grał będę grać	będę grała będę grać	będę grało będę grać	będziemy grali będziemy grać	będziemy grały będziemy grać
2 os.	będziesz grał będziesz grać	będziesz grała będziesz grać	będziesz grało będziesz grać	będziecie grali będziecie grać	będziecie grały będziecie grać
3 os.	będzie grał będzie grać	będzie grała będzie grać	będzie grało będzie grać	będą grali będą grać	będą grały będą grać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		grajmy
2 os.	graj	grajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	grałbym bym grał	grałabym bym grała	grałobym bym grało	gralibyśmy byśmy grali	grałybyśmy byśmy grały
2 os.	grałbyś byś grał	grałabyś byś grała	grałobyś byś grało	gralibyście byście grali	grałybyście byście grały
3 os.	grałby by grał	grałaby by grała	grałoby by grało	graliby by grali	grałyby by grały

bezosobnik: grano by

bezokolicznik: grać

imiesłów przysłówkowy współczesny: grając

gerundium: granie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	granie	grania
D.	grania	grań
C.	graniu	graniom
B.	granie	grania
N.	graniem	graniami
Ms.	graniu	graniach
W.	granie	grania

imiesłów przymiotnikowy czynny: grający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	grający	grający	grający	grające	grająca
D.	grającego	grającego	grającego	grającego	grającej
C.	grającemu	grającemu	grającemu	grającemu	grającej
B.	grającego	grającego	grający	grające	grającą
N.	grającym	grającym	grającym	grającym	grającą
Ms.	grającym	grającym	grającym	grającym	grającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	grający	grający	grające	grające
D.	grających	grających	grających	grających
C.	grającym	grającym	grającym	grającym
B.	grających	grających	grających	grające
N.	grającymi	grającymi	grającymi	grającymi
Ms.	grających	grających	grających	grających

imiesłów przymiotnikowy bierny: grany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	grany	grany	grany	grane	grana
D.	granego	granego	granego	granego	granej
C.	granemu	granemu	granemu	granemu	granej
B.	granego	granego	grany	grane	graną
N.	granym	granym	granym	granym	graną
Ms.	granym	granym	granym	granym	granej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	grani	grani	grane	grane
D.	granych	granych	granych	granych
C.	granym	granym	granym	granym
B.	granych	granych	granych	grane
N.	granymi	granymi	granymi	granymi
Ms.	granych	granych	granych	granych

odpowiednik aspektowy: zagrać

Składnia

Rz_osobowy	+	grać	+	w CO + z KIM \| przeciw KOMU + (o CO)
Rz_osobowy; _pl	+	grać	+	w CO
Rz_osobowy	+	grać	+	CO

Pochodzenie

psł. *jьgrati 'uczestniczyć w obrzędowej zabawie, skakać, pląsać'

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne w połączeniu: grać mecz