Przemiany, które w 2. połowie XIX w. przebiegały w Niemczech pod znakiem uprzemysłowienia, akumulacji kapitału, rozwoju techniki, biurokratyzacji życia i atomizacji społeczeństwa, doprowadziły już w latach 50. do zachwiania tradycyjnej struktury społecznej opartej na trójpodziale na szlachtę, stan średni i lud.
Po upadku powstania nastąpił zwrot ku pracy organicznej w celu ekonomicznego i kulturalnego podniesienia kraju. Rodził się polski stan średni, a wobec zakusów germanizacyjnych tworzył się solidaryzm społeczny.