duchowny I - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

osoba zajmująca się głównymi czynnościami kultowymi jakiejś religii, zgodnie z przepisami religijnymi przygotowana do tego i przeciwstawiona osobom świeckim

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Religia – kościół

osoby związane z religią i kościołem

Relacje znaczeniowe

antonimy:

laik

Połączenia

bizantyjscy, chrześcijańscy, islamscy, katoliccy, muzułmańscy, szyiccy; amerykańscy, niemieccy, polscy, serbscy, ukraińscy; wybitni; wyżsi; liczni; inni, nasi; niektórzy, wszyscy duchowni; greckokatolicki, luterański, prawosławny, protestancki, unicki; angielski, czeski, francuski, włoski; były, przyszły; zwykły; kontrowersyjny; znajomy, znany; młody, emerytowany, zmarły duchowny
duchowni i członkowie wspólnot klasztornych, zakonów, diakonatów..., duchowni i politycy, duchowni i świeccy, duchowni i wierni, duchowni i wolontariusze, duchowni i zakonnicy
obecność, śmierć duchownego; działalność, funkcja; grono, grupa, liczba; domy; prześladowania; ubezpieczenie (społeczne, zdrowotne) utrzymanie; z udziałem duchownych
w stosunku do duchownych
kontakty, spotkania z duchownymi
duchowny opiekuje się kimś, udziela ślubu; podkreśla, powiedział, tłumaczy, twierdzi coś; duchowni mówią coś
dotyczący duchownych
zabronić / zabraniać czegoś, zapewniać coś, zezwalać na coś duchownym
internować, kształcić, wyświęcać duchownych
być, zostać duchownym
zwrócić się / zwracać się do duchownych
na rzecz duchownych

Cytaty

	Biskupi polscy dostrzegają wagę posługi świeckich w Kościele i wzywają wszystkich: duchownych i świeckich do podjęcia świadectwa o Bogu w codziennym życiu: w rodzinie, w zakładzie pracy, w urzędach, szkołach, biurach, na ulicy. źródło: NKJP: Małgorzata Duda: Problematyka bezrobocia i jej społeczno-duchowych skutków w świetle katolickiej nauki społecznej, 2002
	Jeśli na uczcie obecny był duchowny, to przed zajęciem przez biesiadników miejsc odmawiał krótką modlitwę. W domach protestanckich było to regułą, z tym że funkcję księdza pełnił zazwyczaj gospodarz domu. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce : od średniowiecza do czasów współczesnych : praca zbiorowa, 2004
	Przed pomnikiem modlić się będą duchowni czterech wyznań: katolickiego, prawosławnego, ewangelicko-reformowanego i ewangelicko-augsburskiego. źródło: NKJP: Tomasz Patora, Piotr Wesołowski: Rocznica Powstania Warszawskiego, Gazeta Wyborcza,1996-07-30
	Biskupi, w myśl postanowień soborowych, powinni zakładać seminaria, czyli szkoły kształcące duchownych, i przeprowadzać regularne wizytacje parafii. źródło: NKJP: Alicja Dybkowska, Jan Żaryn, Małgorzata Żaryn: Polskie dzieje od czasów najdawniejszych do współczesności, 1994
	W ostatnich latach bardzo zwiększyła się liczba duchownych studiujących w Rzymie na różnych uczelniach - papieskich lub zakonnych. źródło: NKJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie : od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	duchowny	duchowni	ndepr
M.	duchowny	duchowne	depr
D.	duchownego	duchownych
C.	duchownemu	duchownym
B.	duchownego	duchownych
N.	duchownym	duchownymi
Ms.	duchownym	duchownych
W.	duchowny	duchowni	ndepr
W.	duchowny	duchowne	depr

Pochodzenie

Zob. duchowny II