śluz

  • 1.

    bezbarwna, lepka, ciągnąca się substancja, wydzielana przez niektóre części organizmu człowieka, zwierzęcia lub rośliny
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

    Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego

    czynności i stany fizjologiczne


    CZŁOWIEK I PRZYRODA

    Świat zwierząt

    budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych


    CZŁOWIEK I PRZYRODA

    Świat roślin

    budowa i funkcjonowanie roślin

  • hiperonimy:  wydzielina
    • gęsty, lepki śluz
    • pokryty, zlepiony śluzem
    • wydzielać śluz
  • Śluz ślimaków zawiera substancje bakteriostatyczne, z których wytwarza się lekarstwa na schorzenia astmatyczne, gruźlicę oraz maści ułatwiające i przyspieszające gojenie się ran.

    źródło: NKJP: Wojciech Markiewicz: Los mięczaka, Polityka, 2006-10-21

    Istotą tego ciężkiego schorzenia jest powstawanie w drogach oddechowych, jelitach, trzustce, wątrobie, śliniankach, jądrach śluzu o zmienionym składzie i właściwościach.

    źródło: NKJP: Walka o oddech, Wieści Podwarszawskie, 2000-03-12

    Ryba wydziela bez przerwy nadmiar soli w postaci słonego śluzu przez skrzela.

    źródło: NKJP: Jan Rurański: Dlaczego sól jest słona, 1984

    Na jego liściach znajdują się dwa typy gruczołków, wydzielających śluz i enzymy trawienne. Owad przykleja się do lepkiej od śluzu powierzchni liścia, która stopniowo się zwija.

    źródło: NKJP: Dorota Wrońska: Gdzie szukać drapieżnych roślin, Wiedza i Życie, 1998

    Powierzchnia zewnętrznej osłonki jaja traszki w chwili składania go, pokryta jest cieniutką warstewką lepkiego śluzu, pełniącego rolę kleju.

    źródło: NKJP: Włodzimierz Juszczak: Traszki, 1967

  • część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: m3

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. śluz
    śluzy
    D. śluzu
    śluzów
    C. śluzowi
    śluzom
    B. śluz
    śluzy
    N. śluzem
    śluzami
    Ms. śluzie
    śluzach
    W. śluzie
    śluzy

    Inne uwagi

    Zwykle lp

  • psł. *sluzъ / *sluzь 'lepka wydzielina gruczołów ślinowych'

    Nieregularny palatalny nagłos wywołany wpływem dawnego (i bliskiego znaczeniowo) rzeczownika śliz (< psł. *slizъ 'śluz, szlam').

CHRONOLOGIZACJA:
SJPXVII
STR: sloz
SL: ślóz
SWil
SJPWar
SJPDor
SJPSz
SJPDun
ISJP
PSWP
USJP
Data ostatniej modyfikacji: 01.01.2014