-
1.
ścinać zboże lub inne rośliny za pomocą odpowiedniego narzędzia lub maszyn -
CZŁOWIEK I PRZYRODA
Ziemia
rolnictwo -
- żąć jęczmień, zboże
- żąć sierpem
-
Pamiętam, jak w gospodarstwie rodziców dziadkowie i rodzice żęli zboże sierpem, a przez całą zimę młócono je cepami.
źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.11.1996
Baby już żęły kiepski, rzadki owies wyłożony tu i ówdzie przez lipcowe deszcze albo przez dzikie zwierzęta.
źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Bohiń, 1987
Stawisko nigdy nie było majątkiem ziemskim, duży kawał ogrodu i trochę łąk, a przed samym domem rosło zawsze pole żyta. Ci, co je uprawiali i żęli, przychodzili na poczęstunek.
źródło: NKJP: Maria Iwaszkiewicz: Z pamięci, 2006
[...] ludzie wyskakiwali z domów, patrzyli na te dziwa, co same żną, wiążą i wyrzucają snopy, tylko ustawiaj ich, człowieku, w kopki.
źródło: NKJP: Halina Auderska: Babie lato, 1974
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. żnę
żniemy
2 os. żniesz
żniecie
3 os. żnie
żną
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. żąłem
+(e)m żął
żęłam
+(e)m żęła
żęłom
+(e)m żęło
żęliśmy
+(e)śmy żęli
żęłyśmy
+(e)śmy żęły
2 os. żąłeś
+(e)ś żął
żęłaś
+(e)ś żęła
żęłoś
+(e)ś żęło
żęliście
+(e)ście żęli
żęłyście
+(e)ście żęły
3 os. żął
żęła
żęło
żęli
żęły
bezosobnik: żęto
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę żął
będę żąć
będę żęła
będę żąć
będę żęło
będę żąć
będziemy żęli
będziemy żąć
będziemy żęły
będziemy żąć
2 os. będziesz żął
będziesz żąć
będziesz żęła
będziesz żąć
będziesz żęło
będziesz żąć
będziecie żęli
będziecie żąć
będziecie żęły
będziecie żąć
3 os. będzie żął
będzie żąć
będzie żęła
będzie żąć
będzie żęło
będzie żąć
będą żęli
będą żąć
będą żęły
będą żąć
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. żnijmy
2 os. żnij
żnijcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. żąłbym
bym żął
żęłabym
bym żęła
żęłobym
bym żęło
żęlibyśmy
byśmy żęli
żęłybyśmy
byśmy żęły
2 os. żąłbyś
byś żął
żęłabyś
byś żęła
żęłobyś
byś żęło
żęlibyście
byście żęli
żęłybyście
byście żęły
3 os. żąłby
by żął
żęłaby
by żęła
żęłoby
by żęło
żęliby
by żęli
żęłyby
by żęły
bezosobnik: żęto by
bezokolicznik: żąć
imiesłów przysłówkowy współczesny: żnąc
gerundium: żęcie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. żęcie
żęcia
D. żęcia
żęć
C. żęciu
żęciom
B. żęcie
żęcia
N. żęciem
żęciami
Ms. żęciu
żęciach
W. żęcie
żęcia
imiesłów przymiotnikowy czynny: żnący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. żnący
żnący
żnący
żnące
żnąca
D. żnącego
żnącego
żnącego
żnącego
żnącej
C. żnącemu
żnącemu
żnącemu
żnącemu
żnącej
B. żnącego
żnącego
żnący
żnące
żnącą
N. żnącym
żnącym
żnącym
żnącym
żnącą
Ms. żnącym
żnącym
żnącym
żnącym
żnącej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. żnący
żnący
żnące
żnące
D. żnących
żnących
żnących
żnących
C. żnącym
żnącym
żnącym
żnącym
B. żnących
żnących
żnących
żnące
N. żnącymi
żnącymi
żnącymi
żnącymi
Ms. żnących
żnących
żnących
żnących
imiesłów przymiotnikowy bierny: żęty
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. żęty
żęty
żęty
żęte
żęta
D. żętego
żętego
żętego
żętego
żętej
C. żętemu
żętemu
żętemu
żętemu
żętej
B. żętego
żętego
żęty
żęte
żętą
N. żętym
żętym
żętym
żętym
żętą
Ms. żętym
żętym
żętym
żętym
żętej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. żęci
żęci
żęte
żęte
D. żętych
żętych
żętych
żętych
C. żętym
żętym
żętym
żętym
B. żętych
żętych
żętych
żęte
N. żętymi
żętymi
żętymi
żętymi
Ms. żętych
żętych
żętych
żętych
odpowiednik aspektowy: zżąć
-
+ żąć + CO + (CZYM) -
psł. *žęti, *žьnǫ 'ciąć, ścinać ostrym narzędziem'